Περιστέρια στο φως (Ι)
[Από την ενότητα
Περιστέρια στο φως]
Ι
Πετούν
πετροχελίδονα έξω απ' τα παράθυρα
η αγάπη κρούει τα
σήμαντρα
χωρίς ημερολόγιο
τα κορίτσια
κρεμούν στ' αυτιά τους
ψίθυρους
θαλασσινούς
ανάβουν τις
γυμνές κυψέλες των φιλιών φωτιές
και πέφτουνε να
κοιμηθούν
σφίγγοντας
έν' άστρο δροσερό
ανάμεσα στις κνήμες τους
Από τη συλλογή Περιστέρια
στο φως (1949)
Στάχτη
Την ακούει κάθε
φορά που επιστρέφει∙
ανύποπτη μέσα στο
χώρο που κατοικεί.
Σχεδόν μια
κορνίζα καρφωμένη στον τοίχο
χωρίς πρόσωπο
χωρίς αίμα
χωρίς φως.
Κι εκείνος μιλάει
για κήπους
για φωτισμένα
παράθυρα
μιλάει για τα
σπουργίτια του ήλιου,
σαν ένα παιδί
σαν ένας άντρας
ανάμεσα σ' Εκείνη
και τη στάχτη.
Από τη συλλογή Το
ξύλινο πουλί (1960)
Άτιτλο (Θα μείνουμε πάλι μονάχοι...)
Θα μείνουμε πάλι
μονάχοι
με τις προσδοκίες
που θρέψαμε λίγο πριν απ' την καταστροφή,
όταν οι
πεταλούδες ματώναν το στήθος
κι η φτώχεια
τούτη η αναπηρία της ψυχής
μάς έκλεινε για
μιαν ακόμη φορά την πόρτα.
Ούτε η θάλασσα η
υλική
ούτε η αλήθεια
του τζίτζικα μάς κρατούν.
Το φως έμεινε απ'
έξω
κι εδώ ολόγυρα
στο σκαμμένο λάκκο
μαζεύτηκαν οι
ψυχές.
Τις έφερε η
απεγνωσμένη τους πράξη.
Θυμούνται τον
τελευταίο πυροβολισμό
κι ύστερα στο
σκοτάδι που έπεσε στη ζωή τους
για πάντα∙ τίποτε
άλλο.
Όμως το βράδυ τα
πτώματα πληθαίνουν
πέφτουν απ' την
οροφή απ' τον ουρανό
πέφτουν απ' τον
φεγγίτη σκοτώνουν το φως
ύστερα έρχεται η
νύχτα και τα εξαφανίζει.
Λίγο πριν
ξημερώσει ένας πετεινός θα λαλήσει
θα διώξει το
δαίμονα, θ' ανοίξει τα όνειρα
θα καλημερίσει
μαχαίρια
θ' αστράψουν
προφητείες στα μάτια μας πάλι.
Εύκολη που κάναμε
την ψυχή μας!
Από τη συλλογή
Απειλή (1974)
Η ποίηση
Η ποίηση είναι
σκληρή
δεν την κερδίζεις
με ψέματα,
δεν την αλλάζεις
ξεκοιλιάζοντας τράπουλες
ή θυμιατίζοντας
τον έξω από δω.
Φωτιά
που βαστάει απ'
την κόλαση
και που μελτέμια
Αυγουστιάτικα
λουτρά ιαματικά
που οι
δυστυχισμένοι ονειρεύονται.
Η ποίηση σού
αφαιρεί την πραγματικότητα
αφήνοντάς σε στις
προσβάσεις του ύπνου
να μυρικάζεις
λέξεις.
Κάποτε άγγελος
Κυρίου έρχεται
να σου αλλάξει το
μουσκεμένο προσκέφαλο.
Η ποίηση είναι η
πιο σκληρή μοναξιά.
Από τη συλλογή
Στις προσβάσεις του ύπνου (1976)
Βιογραφικό Σημείωμα
Γ. Ξ.
ΣΤΟΓΙΑΝΝΙΔΗΣ (1912-1994)
Ο Γιώργος
Στογιαννίδης γεννήθηκε στην Ξάνθη και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στη Θάσο, τη
Θεσσαλονίκη και την Καβάλα. Κατά τη διάρκεια του ελληνοαλβανικού πολέμου
υπηρέτησε στο αλβανικό μέτωπο. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1920 ως γύρω στα
1970 έζησε στην Καβάλα, εργαζόμενος σε οικογενειακή βιοτεχνία και μετά το 1970
εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη, όπου ασχολήθηκε επαγγελματικά με το εμπόριο και
ζει ως σήμερα. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Καβάλα υπήρξε ιδρυτικό
μέλος της Λέσχης Γραμμάτων και Τεχνών και το 1934 εξέδωσε το λογοτεχνικό
περιοδικό Νέοι που κυκλοφόρησε τέσσερα τεύχη. Συνεργάστηκε επίσης ως μέλος της
συντακτικής επιτροπής με τα περιοδικά της Καβάλας Σκαπτή Ύλη, Εννέα Οδοί, Αργώ
και τα περιοδικά της Θεσσαλονίκης Μακεδονικά Γράμματα, Ροτόντα καθώς επίσης με
διάφορες εφημερίδες της Θεσσαλονίκης και της Καβάλας, όπου δημοσίευσε κριτικά
δοκίμια. Από το 1975 και για πέντε χρόνια πραγματοποίησε ραδιοφωνικές εκπομπές
με τίτλο Γύρω από την ποίηση στο ραδιοφωνικό σταθμό ΕΡ2 της Θεσσαλονίκης. Στη λογοτεχνία
πρωτοεμφανίστηκε το 1931 με δημοσιεύσεις ποιημάτων του στο περιοδικό Ορίζοντες
του Πειραιά. Το 1949 εξέδωσε την πρώτη του συλλογή που είχε τίτλο Περιστέρια στο
φως. Τιμήθηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1974). Ήταν μέλος της Εταιρείας
Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης. Ποιήματά του μεταφράστηκαν στα γαλλικά, αγγλικά,
ιταλικά, πολωνικά και άλλες γλώσσες. Η ποίηση του Γιώργου Στογιαννίδη ξεκίνησε
από το χώρο του συμβολισμού και της αφηρημένης συνειρμικής γραφής και οδηγήθηκε
διατηρώντας αμείωτη, αν και μέσα σε άλλα μορφικά πλαίσια, την ένταση των
συναισθημάτων και την κυριαρχία του ερωτικού στοιχείου, σε μια κυριαρχία του
«καθαρού» ποιητικού λόγου και της αυστηρής οργάνωσής του. 1. Για περισσότερα
βιογραφικά στοιχεία του Γ.Ξ.Στογιαννίδη βλ. Γεράνης Στέλιος, «Στογιαννίδης
Γ.Ξ.», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας12. Αθήνα, Χάρη Πάτση,
χ.χ. και Ζήρας Αλεξ., «Στογιαννίδης Γ(ιώργος) Ξ.», Παγκόσμιο Βιογραφικό
Λεξικό9α. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
• Αργυρίου Αλεξ.,
«Γιώργος Στογιαννίδης», Η ελληνική ποίηση • Νεωτερικοί ποιητές του μεσοπολέμου,
σ.214-215 (της εισαγωγής) και 354-355. Αθήνα, Σοκόλης, 1979 (όπου επιλογή
κριτικογραφίας).
• Γεράνης
Στέλιος, «Στογιαννίδης Γ.Ξ.», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής
Λογοτεχνίας12. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
• Δημαράς
Δημήτρης, Κριτική για τη συγκεντρωτική έκδοση ποιημάτων του Στογιαννίδη Επί
συνόλου, Ο παρατηρητής4 (Θεσσαλονίκη), 1/1988, σ.120.
• Ζήρας Αλεξ.,
«Στογιαννίδης Γ(ιώργος) Ξ.», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό9α΄. Αθήνα, Εκδοτική
Αθηνών, 1988.
• Θέμελης
Γιώργος, «Γ.Ξ.Στογιαννίδης», Η νεώτερη ποίησή μας, σ.178-186. Αθήνα, Φέξης,
1963.
• Καραντώνης
Αντρέας, «Γ..Ξ. Στογιαννίδης», Η ποίησή μας μετά τον Σεφέρη, σ.353-355. Αθήνα,
Δωδώνη, 1976.
• Κέντρου – Αγαθοπούλου
Μαρία, «Υποστασιοποίηση του άδειου και του τίποτα», Διαβάζω54, 7/1982
• Κοκόλης Ξ.Α.,
Δώδεκα ποιητές, Θεσσαλονίκη 1930 -1960. Θεσσαλονίκη, Εγνατία, 1979.
• Μαρκόπουλος
Γιώργος, «Μνήμη φορτωμένη νεκρούς», Διαβάζω102, 19/9/1984, σ.56-57.
• Μήτρας Μιχαήλ,
«Μνήμη Γ.Ξ.Στογιαννίδη», Η λέξη122, 7-8/1994, σ.481-482.
• Παπαγεωργίου
Κώστας Γ., «Γ.Ξ.Στογιαννίδη: Το πρόσωπο της Ευρυδίκης», Διαβάζω2, 3-4/1976,
σ.58-59.
•
Παπαδημητρακόπουλος Η.Χ., Κριτική για την Αφήγηση ξεναγού, Η Καθημερινή,
14/2/1980.
• Χ[ουρμούζιος]
Αιμ[ίλιος], «Γ.Ξ.Στογιαννίδη: Συγκομιδή της μοναξιάς», Νέα Εστία51, ετ.ΚΣΤ΄,
1η/2/1952, αρ.590, σ.206-208.
Εργογραφία
(πρώτες
αυτοτελείς εκδόσεις)
• Περιστέρια στο
φως. Θεσσαλονίκη, έκδοση του Κοχλία, 1949.
• Συγκομιδή της
μοναξιάς. 1952.
• Εαρινά εγκώμια.
1956.
• Το ξύλινο
πουλί. 1960.
• Ο εξώστης και
τα πράγματα. 1964.
• Ενοχή
αθωότητος. Θεσσαλονίκη, 1966.
• Περίπτερο.
Θεσσαλονίκη, Σκαπτή Ύλη, 1973.
• Απειλή.
Θεσσαλονίκη, Σκαπτή Ύλη, 1974.
• Το πρόσωπο της
Ευριδίκης. Θεσσαλονίκη, Σκαπτή Ύλη, 1975.
• Στις προσβάσεις
του ύπνου• Σχέδιο Δ.Μυταρά. Θεσσαλονίκη, Σκαπτή Ύλη, 1976.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου