Κυριακή 4 Δεκεμβρίου 2011

ΝΙΚΑΝΟΡ ΠΑΡΑ ΣΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΤΗΣ «ΑΝΤΙ-ΠΟΙΗΣΗΣ» ΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΘΕΡΒΑΝΤΕΣ

Ο Χιλιανός ποιητής Νικανόρ Πάρα κέρδισε στα 97 του το Βραβείο Θερβάντες, το οποίο θεωρείται ως το Νόμπελ για την ισπανόφωνη λογοτεχνία. Ο Πάρα, ο πατέρας της «αντι-ποίησης» όπως τον αποκαλούν, «αφιέρωσε όλη τη ζωή του στην ποίηση», δήλωσε η πρόεδρος της επιτροπής του βραβείου Μαργαρίτα Σάλας, σε συνέντευξη Τύπου που έδωσε μαζί με την υπουργό Πολιτισμού της Ισπανίας Ανχελες Γκονσάλες-Σίντε.

Γεννημένος το 1914 στο Σαν Φαμπιάν δε Αλίκο της Χιλής, ο Πάρα, ο οποίος έχει γράψει το «Ποιήματα και Αντιποιήματα», από τα γνωστότερα έργα του, έχει τιμηθεί και με το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας της χώρας του. Η επίσημη απονομή του Βραβείου Θερβάντες, το οποίο συνοδεύεται από 125.000 ευρώ, θα απονεμηθεί επίσημα στις 23 Απριλίου.

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22802&subid=2&pubid=63584086

Nicanor Parra, Cachureo. Parte 1 (1981)

Τα Αντι-ποιήματα του Nicanor Parra.

«Στην ιστορία της λογοτεχνίας υπάρχουν αρκετά κείμενα που υπερασπίζονται την ποίηση (Sidney, Σέλλεϋ, Strand, Nussbaum, Ρόρτυ, Gustaffson) και κάποια, λιγότερα, που την αποκηρύσσουν (Πλάτων, Jackson). Αλλοτε, ορισμένοι ποιητές αδιαφόρησαν (Ρεμπώ), απείχαν (Oppen), παρέκκλιναν (Γκάτσος) ή σιώπησαν (Αναγνωστάκης) χωρίς γραπτές αιτιολογήσεις. Ο Πάρρα αποποιείται την ποίηση γράφοντας ποιήματα. Ο Nicanor Parra Sandoval, όπως είναι ολόκληρο το όνομά του, γεννήθηκε στο San Fabi’an de Alico της επαρχίας Chill’an το 1914. Σπούδασε Μαθηματικά και Φυσική. Δίδαξε στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση της χώρας του και από το 1953 κατείχε την έδρα της Θεωρητικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Σαντιάγκο. Ταυτόχρονα βρέθηκε σε οικογενειακό περιβάλλον ιδιαίτερα παραγωγικό στις καλές τέχνες, τη συγγραφή και τον αυτοσχεδιασμό (performing)…

Ο Χιλιανός αντι-ποιητής [antipoeta], υποψήφιος πολλάκις για το βραβείο Νόμπελ, ανήκει στην επονομαζόμενη γενιά του ’38 – το πρώτο βιβλίο του Συλλογή τραγουδιών χωρίς όνομα κυκλοφόρησε το 1937. Η γραφή της γενιάς αυτής επέτεινε την κοινωνική λειτουργία της λογοτεχνίας, ανανεώνοντας το μυθιστόρημα και εμπλουτίζοντας την ισπανόφωνη πολιτική ποίηση της Αμερικής. Ο Πάρρα θεωρείται ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της χιλιανής ποίησης μετά τον Νερούδα, ενώ το εμβληματικό έργο του Ποιήματα και Αντιποιήματα (1954) αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τους, απανταχού, ανατρεπτικούς ποιητές. Οι ποιητικές οφειλές του αποδίδονται στον Χιλιανό Pablo de Rokha (1894-1968) και στον Κολομβιανό Leon de Greif (1895-1976). Η βαρύτητα δε της παρουσίας του σήμερα μπορεί να συγκριθεί μόνο με εκείνη του Gonzalo Rojas (γενν. 1917). Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε πολλές χώρες και ο ίδιος έχει διαβάσει μέρος του έργου του στην Αμερική και στην Ευρώπη. Την τελευταία δεκαετία έκανε εκθέσεις οπτικών ποιημάτων και εικαστικών εγκαταστάσεων.

Nicanor Parra, Cachureo. Parte 2 (1981)

Σύμφωνα με μια παλιότερη δήλωση του Πάρρα στο Athenea:

«Ημασταν μία γενιά γενικώς απολιτική ή καλύτερα αυτό που θα αποκαλούσαμε μη-στρατευμένοι αριστεροί (non-militant leftists). Με τη θρησκεία είχαμε σχέσεις επιφανειακές, συμπτωματικές, δεν πιστεύαμε στον καθολικισμό. Στο ξεκίνημά μου γοητευόμουν από τις ανατολικές φιλοσοφίες (oriental philosophy). Με τους φίλους μου ποιητές, Millas και Oyarzun εμφανιστήκαμε στην ποίηση όταν στο προσκήνιο κυριαρχούσε η ποίηση του ελεύθερου στίχου, του ιερατικού ύφους, η ερμητική, πειραματική ποίηση. Εμείς επιδιώξαμε να εκτεθούμε με ποίηση απροσχημάτιστη, αυθόρμητη, φυσική. Αργότερα αναδείχτηκαν οι λογοτεχνικές αδυναμίες εκείνων των προταγμάτων, εντούτοις, εκείνη η πρώτη εμφάνιση αποτέλεσε το εφαλτήριο για την εξέλιξή μας. Το αντι-ποίημα -σύζευξη του παραδοσιακού τραγουδιού με νότες ιθαγενούς σουρεαλισμού- δεν είναι παρά μία ψυχολογική και κοινωνιολογική οπτική να κοιτάζουμε την ήπειρό μας».…

Ο Αργύρης Χιόνης, με πλούσια ποιητική και μεταφραστική θητεία, επέλεξε και μετέφρασε τριάντα ποιήματα από την ευρύτερη, ομώνυμη ανθολογία του Πάρρα Ποιήματα επείγουσας ανάγκης (Editorial Universitaria, S.Α., 1972, Chile). Δείγματα:

Η συλλογή υποδέχεται τον αναγνώστη με ένα εμβληματικό ποίημα, εν είδει μανιφέστου, που με τραχύ και κατηγορηματικό τρόπο επιδιώκει να διαχωριστεί από τις παλαιότερες μοντερνιστικές (mondernist) στοχεύσεις:

Κυρίες και κύριοι / Αυτή είναι η τελευταία λέξη μας / -Η πρώτη και τελευταία λέξη μας- / Οι ποιητές κατεβήκανε απ’ τον Ολυμπο. // Για τους παλιότερους / Η ποίηση ήταν ένα είδος πολυτελείας / Για μας ωστόσο / Πρώτης ανάγκης είδος είναι: / Αδύνατο χωρίς αυτή να ζήσουμε. // Εμείς κουβεντιάζουμε / σε γλώσσα καθημερινή / Σύμβολα καβαλιστικά δεν θέλουμε. // Ολοι αυτοί οι κύριοι -Και το λέω αυτό μ’όλο το σέβας- / Να μηνυθούνε πρέπει και να δικαστούν / Για οικοδόμηση πύργων στον άνεμο / Για κατασπατάληση χώρου και χρόνου / Συνθέτοντας σονέτα για την σελήνη / Για αράδιασμα λέξεων στην τύχη / Δεν πιστεύουμε σε νύμφες ή τρίτωνες.

(Από το ποίημα με τίτλο «Διακήρυξη».)

Nicanor Parra, Cachureo. Parte 3 (1981)

Κάποτε ο λόγος των ποιημάτων ρέπει στον αφορισμό για να εγχαράξει με αδρές γραμμές τον ποιητή και την πραγματικότητα: Το λιοντάρι είναι φτιαγμένο από αρνιά / Οι ποιητές δεν έχουνε βιογραφία / Ο θάνατος είναι μια συλλογική συνήθεια / Η πραγματικότητα τείνει να εξαφανιστεί, («Φράσεις»). Ενίοτε δεν λείπουν οι τολμηρές μεταφορές που δυσκολεύουν τον αναγνωστικό εφησυχασμό, και περαιτέρω, τον κοινωνικό: Οι συνταξιούχοι είναι για τα περιστέρια / Ο,τι οι κροκόδειλοι για τους αγγέλους, («Σύνταξη»), ενώ ορισμένοι στίχοι κάνουν έκκληση για αναστοχασμό, λ.χ. για πατριωτικούς λόγους: Θαρρούμε χώρα ότι είμαστε / και στην ουσία μόλις που είμαστε τοπίο, («Χιλή»).

Εντούτοις τα μοτίβα που ξεχωρίζουν στα Ποιήματα επείγουσας ανάγκης και διεκδικούν την κλίμακά τους, σε σχέση με τις διυποκειμενικές μεταφυσικές ανησυχίες, είναι εκείνα της ατομικής καθημερινότητας: Ας υποθέσουμε ότι σταυρώθηκε / ας υποθέσουμε ακόμη κι ότι αναστήθηκε / -αδιάφορα μου είναι όλ’ αυτά- / εκείνο που θα ήθελα εγώ να ξεκαθαριστεί / είναι τι έγινε η βούρτσα των δοντιών / πρέπει απαραιτήτως να τη βρούμε, («Ας υποθέσουμε πως είναι τέλειος άνθρωπος»)…

Το έργο του Πάρρα φωτίζεται από τις θεματικές, τα ζητήματα και τους προβληματισμούς και άλλων ποιητών της ισπανόφωνης αμερικανικής ποίησης (Spanish American poetry) που ταυτοχρόνως αποτελούν την κληρονομιά της Λατινικής Αμερικής από τον 20ό αιώνα: η διαχείριση της μετα-αποικιοκρατικής συνθήκης, η φτώχεια, ο άκρατος καταναλωτισμός των μεγαλουπόλεων και τα τελευταία χρόνια, η κακή σχέση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον.

Η «αντι-ποιητική» ποιητική του Πάρρα δεν αποσκοπεί στην αισθητική, στον συμβολισμό ή στον διακειμενικό συγχρωτισμό, αλλά στην κοινωνική και πολιτική κριτική. Ο στοχασμός του είναι ανάλογος της ανεπιτήδευτης γλώσσας και της απλής σύνταξης. Παρότι αφορμάται από καθημερινά μοτίβα, παρωδεί τα «καταφύγια» και τις οδηγίες ζωής. Αν όπως είπε η Laura (Riding) Jackson «η ποίηση απέτυχε να μεταφέρει μία υπερβατική αλήθεια αφήνοντας μόνο τις υποσχέσεις της γλώσσας», τα ποιήματα του Πάρρα απηχούν ισχυρά αυτό που απομένει στην πράξη, μετά τις διαψεύσεις που δοκιμάζει ο σύγχρονος άνθρωπος,

Η αμερικανίδα μεταφράστρια Edith Grossman, καταξιωμένη διεθνώς για τη μεταφορά στην αγγλική γλώσσα πλείστων, εμβληματικών, ισπανόφωνων έργων του 20ού αι., υπογραμμίζει ότι η δραστικότητα των ποιημάτων του Πάρρα δεν οφείλεται απλώς στην τεχνική μείξης καθομιλουμένης, αργκό και γλωσσικών κλισέ, κατά την πραγμάτευση σοβαρών ζητημάτων, προϊούσης της ειρωνείας. «Υπάρχει, αρχικά, σαφής διαχωρισμός πρωταγωνιστή και αναγνώστη, ενώ μετέπειτα ωθείται πιεστικά ο αναγνώστης να “μπει” στη θέση του πρωταγωνιστή. Αυτή η αναπόφευκτη εμπλοκή αναδεικνύει την αδυναμία ή την απελευθερωτική ισχύ του ανθρώπου καθώς επιχειρεί να προσεγγίσει το θείο στοιχείο, τη σεξουαλικότητα ή τις δυνατότητες της σκέψης. Από εκείνη τη στιγμή, τα νοήματα των ποιημάτων πραγματώνουν τη φύση τους: γίνονται κτήμα του καθένα και όλων».(Βιβλιοπαρουσίαση του Γ. Χαντζή στην «Ελευθεροτυπία»).

http://www.lectores.gr

Nicanor Parra - Es olvido

Nicanor Parra

From Wikipedia, the free encyclopedia

Nicanor Parra Sandoval (born September 5, 1914) is a mathematician and poet born in San Fabián de Alico, Chile, who has been considered to be a popular poet inChile with enormous influence and popularity in Latin America, and also considered one of the most important poets of the Spanish language literature.[1] He describes himself as an "anti-poet," due to his distaste for standard poetic pomp and function—after recitations he would exclaim Me retracto de todo lo dicho, or, "I take back everything I said".

Life

Parra comes from the artistically prolific Chilean Parra family of performers, musicians, artists, and writers. His sister, Violeta Parra, is possibly the most important folk singer the nation has produced.

Nicanor Parra was born in 1914 near Chillán, a city in southern Chile, the son of a schoolteacher.[2] In 1933, he entered theInstituto Pedagógico of the University of Chile, and qualified as a teacher of mathematics and physics in 1938, one year after his first book appeared: Cancionero sin Nombre. After teaching in Chilean secondary schools, he went in 1943 to Brown University in the U.S. to continue his studies in physics. and then he went in 1948 to Oxford in England to study cosmology. He returned to Chile as professor at the University in 1946. Since 1952, Parra has been professor of theoretical physics in Santiago and has read his poetry in England, France, Russia, Mexico, Cuba, and the United States. He has published several books.

Trying to get away from the conventions of poetry, Parra's poetic language renounces the refinement of most Latin American literature and adopts a more colloquial tone. His first collection, Poemas y Antipoemas (1954) is a classic of Latin American literature, one of the most influential Spanish poetry collections of the twentieth century, and is cited as an inspiration by American Beat writers such as Allen Ginsberg.[3][4]

Awards

Parra has been nominated several times for the Nobel Prize in Literature.[citation needed]

On December 1, 2011, Parra won the Cervantes Prize from Spain's Ministry of Culture, widely considered the most important literary prize in the Spanish-speaking world.[5][6]

As far I know, only the Mexican poet Mario Santiago Papasquiaro has made a lucid reading of [Parra's] work. We others have only seen a dark meteorite.

—Roberto Bolaño about Nicanor Parra in Entre paréntesis

List of works

Cancionero sin nombre (Songbook without a Name), 1937.

Poemas y antipoemas (Poems and Antipoems), 1954; Nascimento, 1956; Cátedra, 2005, ISBN 9788437607771

La cueca larga (The Long Cueca), 1958.

Versos de salón (Parlor Verses), 1962.

Manifiesto (Manifesto), 1963.

Canciones rusas (Russian Songs), 1967.

Obra gruesa (Thick Works), 1969.

Los profesores (The Teachers), 1971.

Artefactos (Artifacts), 1972.

Sermones y prédicas del Cristo de Elqui (Sermons and Teachings of the Christ of Elquí), 1977.