Η Etel Adnan (γενν. 1925, Βηρυτός, Λίβανος) είναι Λιβανοαμερικανίδα ποιήτρια, δοκιμιογράφος και εικαστική καλλιτέχνης. Η ίδια η ζωή της Adnan αποτελεί μια μελέτη για το περιθώριο και την αποξένωση. Κόρη χριστιανής Ελληνίδας και μουσουλμάνου Σύρου, μεγάλωσε μιλώντας ελληνικά και τουρκικά σε μια κατεξοχήν αραβόφωνη κοινωνία. Χάρη στις σπουδές της σε γαλλικά μοναστικά εκπαιδευτικά ιδρύματα, τα γαλλικά αποτέλεσαν τη γλώσσα στην οποία έγραψε τα πρώτα της έργα. Από μικρή ηλικία, ωστόσο, σπούδασε και αγγλικά, με αποτέλεσμα το μεγαλύτερο μέρος της μετέπειτα δουλειάς της να αποτυπωθεί αρχικά σε αυτήν τη γλώσσα. Παγιδευμένη ανάμεσα σε πλήθος γλωσσών, η Adnan στα νεανικά της χρόνια αναζήτησε καταφύγιο και κατάφερε τελικά να ξεφύγει από τη γλωσσική σύγκρουση μέσα από τη ζωγραφική, παρά τη συγγραφή. Το 1996 ανέφερε χαρακτηριστικά: «Η αφηρημένη τέχνη ήταν το ισοδύναμο της ποιητικής έκφρασης. Δεν χρειαζόταν να χρησιμοποιώ λέξεις, αλλά χρώματα και γραμμές. Δεν ήταν ανάγκη να ανήκω σε μια κουλτούρα προσανατολισμένη σε μια συγκεκριμένη γλώσσα, αλλά σε μια ανοιχτή μορφή έκφρασης».
Η Adnan μοιράζει το χρόνο της ανάμεσα στο Σαν Φρανσίσκο, το Παρίσι, τη Βηρυτό και το σπίτι της στη Σκόπελο, όπου δημιούργησε τον Κήπο στη Σκόπελο. Το αναπτυσσόμενο αυτό βιβλίο είναι ένα από τα πολλά της προσχέδια σε μελάνι, φτιαγμένα σε διπλωμένο γιαπωνέζικο χαρτί. Το μαύρο τοπίο, σχεδιασμένο με γρήγορες πινελιές, είναι η απάντηση της Adnan στο φυσικό περιβάλλον του νησιού, το οποίο δημιούργησε ενώ παρατηρούσε το περιβάλλον γύρω από το σπίτι της. Τέτοιες εικονογραφήσεις βιβλίων δημιουργεί τόσο στην Ελλάδα όσο και στο Σαν Φρανσίσκο (όπου το σπίτι της βρίσκεται επίσης έξω από τον αστικό ιστό), ενώ η χρήση του γιαπωνέζικου διπλωμένου χαρτιού και μελανιού θυμίζει την παράδοση της Ασιατικής καλλιγραφίας (με ταυτόχρονες αναφορές σε μια Αραβική παράδοση αυτής της μορφής).
Περί πόλεων και γυναικών
Δυστυχώς στα ελληνικά έχουμε μόνο ένα βιβλίο της σημαντικότερης αυτής ποιήτριας του Λιβάνου, μεταφρασμένο από τον Βασίλη Τομανά, στις εκδόσεις του Νησίδες που κυκλοφόρησε το 2000, και αυτό δεν είναι ακραιφνής ποιηση, αλλά αποτελεί το σύνολο της αλληλογραφίας της με τον φίλο της Φαουάζ από τα διάφορα μέρη στα οποία ταξιδεύει έχοντας ως κεντρικό άξονα αυτής της επικοινωνίας της, τη θέση της γυναίκας, αλλά και την σχέση των δύο φύλων.
Είναι αδύνατον να κάνω μία περίληψη της αλληλογραφίας, δεν γίνεται. Γι' αυτό προτιμώ σχεδόν από κάθε γράμμα της να αντιγράψω αυτολεξί κι από κάτι που θεωρώ σημαντικό και ιδαιτέρως αξιοσημείωτο.
..............
Αιξ αν Προβάνς, Δευτέρα 23 Ιουλίου 1990
... Βιώνουμε μια οικολογική καταστροφή, σκοτώνουμε τη "Φύση". Είναι σχεδόν αδύνατον να φανταστούμε μια φύση που θα ήταν πελώρια και παρθένα και, αφού αυτός ο χώρος έχει γεμίσει, η φαντασία μας στρέφεται σε μια ιδέα του σύμπαντος, του κόσμου, η αντίθεση πόλη/φύση ήταν αντιστοιχη με την αντίθεση άντρας/γυναίκα. Η αντίθεση αυτή εξαφανίζεται. Κινούμαστε πάλι, και πιθανόν ατυχώς, προς την ενότητα: ο κόσμος για την σκέψη, ο αντρόγυνος για τους ανθρώπους. Η έννοια του χώρου αντικαθιστά την έννοια της Φύσης. Η έννοια του ανθρώπινου προσώπου αντικαθιστά το ζεύγος αρσενικό/θηλυκό. Πού πηγαίνουμε; Τα δάση εξαφανίζονται με τον ίδιο ρυθμό όπως οι έννοιες...
... Σου λέω ότι δεν μπαίνουμε πια στα δάση με την μυθική έννοια. Δεν μπαίνουμε πια έτσι ούτε στο σύμπαν της γυναίκας, δεν έχουμε πια την αίσθηση μιας περιπετειώδους εισόδου, μιας διαδικασίας που θα μπορούσε να γεννήσει ανυπόφορους φόβους. Το χαρέμι, όπως και το μοναστήρι εξαφανίζεται. Όλα φαίνεται πως μας παρουσιάζονται επιφανειακά. Έτσι, δεν έχει και μεγάλη σημασία αν ένας άνθρωπος είναι άντρας ή γυναίκα. Η διαφορά είναι όλο και λιγότερο παθιασμένη, βιώνεται όλο και λιγότερο ως απόλυτη. Παράδεισος και κόλαση δεν φαίνεται πια να εξαρτώνται απ' αυτήν την διαφορά....
... Στην εξίσωση άντρας/γυναίκα, ο ένας μπορεί να ζήσει χωρίς τον άλλον, αλλά ο ένας δεν μπορεί να συλληφθεί, ή να γίνει αντικείμενο σκέψης, χωρίς τον άλλον...
Λέω μέσα μου: η τέχνη είναι η αναζήτηση του θηλυκού. Από την άλλη η τέχνη θηλυκοποιεί τον κόσμο...
Σκόπελος, Σάββατο 19 Αυγούστου 1990
... Οι τόποι επιδρούν στο μυαλό ιδίως διαμέσου του φωτός τους. Ο φωσφορισμός που προσδιορίζει στον κάθε τόπο προγραμματίζει τις σκέψεις μας, και ο κόσμος στριφογυρίζει μες στο κεφάλι μας, και οι διαγώνιες τροχιές του φωτός καμπυλώνουν τις σκέψεις μας προς καινούριες γωνίες: ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα αλλάζει αξιοπρόσεχτα, τα ενδιαφέροντά μας μετατοπίζονται, τα πάθη μας αλλάζουν τόνο...
... Η θάλασσα έχει πάρει τα πιο ασυνήθιστα χρώματά της. Αναγνωρίζω την Μεσόγειό μου με την λαμπρότητά της και όλες μου οι ιδέες απογειώνονται σαν πέριστέρια. Τι καλά! Ποιος χρειάζεται ιδέες όταν μπορεί να κάθεται σ' ένα ζεστό ακόμα πέτρινο τοιχάκι και ν' αγναντεύει την εκθαμβωτική θέα; Μήπως έχουμε ξεχάσει ποιο πρωινό ξημερώνει;
... η παραμικρότερη ατέλεια σε μια γυναίκα σ' αυτή τη χώρα (Ελλάδα) είναι σαν πληγή στη σάρκα ενός χασάπη: μύγες και σφήκες αρχίζουν αμέσως να τη ροκανίζουν...
Μούρθια, 10 Νοεμβρίου 1990
... Λέω μέσα μου ότι το να ταξιδεύεις μοιάζει πολύ με το να είσαι ερωτευμένος...
... Μπορείς να πεις ότι αυτή η χώρα (Ισπανία) είναι ένα πολύ μακρύ απόγευμα...
... Μέσα στη μνήμη μιας γυναίκας υπάρχει πάντα η μνήμη πολλών άλλων, λες και το να είσαι γυναίκα και το να είσαι μνήμη, είναι ένα και το αυτό...
Άμστερνταμ, Παρασκευή 30 Νοεμβρίου 1990
... η γυναίκα είναι το πλάσμα που περιμένει: περιμένει να μεγαλώσει, περιμένει να γίνει έφηβη, περιμένει τον μνηστήρα της, τον άντρα της, το παιδί της, τα γηρατειά και τον θάνατό της. Περιμένει τα παιδιά της να έρθουν και να φύγουν, να μεγαλώσουν και να παντρευτούν, τον άντρα της να πάει στη δουλειά το πρωί και να γυρίσει το βράδυ. Περιμένει το νερό να βράσει, τον πόλεμο να τελειώσει, την άνοιξη να ξανάρθει. Περιμένει κάποιος να τη φιλήσει, να την πάρει, να την απορρίψει, να τη λησμονήσει. Περιμένει τη στιγμη της αγάπης, τη στιγμή της εκδίκησης, της λήθης και πάλι του θανάτου. Είναι το λουλούδι που προσμένει τη μέλισσα, η κοιλάδα που προσμένει την καταιγίδα. Γεννιέται πρακτικά καθισμένη, κι η Πηνελόπη δεν είναι τίποτε άλλο από το να κάθεται. Είναι καθαρή αναμονή. Υφαίνει και ξεϋφαίνει το εργόχειρό της, και για να είναι τέλεια η αναμονή πρέπει να μην παράγει με τα χέρια της τίποτε το ανθεκτικό.... Μα με τον κυνισμό που έχουμε αποκτήσει τελευταία, λέμε ότι η Πηνελόπη ποτέ πραγματικά δεν περίμενε, φοβόταν την επιστροφή του Οδυσσέα επειδή θα τεράτιζε τις καλοκρυμμένες απολαύσεις και περιπέτειές της. Πόσοι αμερικανοί σττρατιώτες γύρισαν στο σπίτι τους από τον προηγούμενο πόλεμο και βρήκαν τις γυναίκες τους ήδη ξαναπαντρεμένες, αν και δεν είχαν καμία απόδειξη ότι οι άντρες τους είχαν σκοτωθεί;!... Πιστεύω ότι η αναμονή είναι πολύ ύπουλο όπλο... γιατί αυτό, που καθορίζει την τροχιά του βέλους, είναι ο στόχος...
Βηρυττός, 23 Αυγούστου 1991
Μου φαίνεται μερικές φορές ότι αυτός ο δεκαπενταετής πόλεμος ήταν ένας τεράστιος φόρος υποτέλειας στον θάνατο. Στην Ανατολή αγαπούν τον θάνατο επειδή αγαπούν το ιερό. Όλα γίνονται ιερά: το άτομο, η οικογένεια, η φυλή, η πατριά, το κράτος, το χρήμα, οι γυναίκες... Και ιερό είναι οτιδήποτε παγιωμένο, αναλλοίωτο: άρα ο θάνατος. Ο θάνατος ζητά θυσία, και είμαστε κλεισμένοι σ' έναν κύκλο.
Μήπως αγαπούμε τον θάνατο επειδή δεν ξέρουμε πώς να ζήσουμε; Μήπως γιατί θα προτιμούσαμε να χάσουμε τα πάντα παρά να αρκεστούμε σε λιγότερα;...
... να κοιτάζεις τη θάλασσα είναι να γίνεσαι ότι εισαι...
... Αδυνατώ να καταλήξω κάπου. Κάθε θεωρία είναι μια ταφή. Δεν υπάρχει τίποτε να πω. Στον τόπο αυτό όλες οι κοινοτοπίες πεθαίνουν...
... η αραβική Ανατολη φαίνεται πως γνωρίζει την τέχνη των ερειπίων...
Ρώμη, 19 Φεβρουαρίου 1992
... η χώρα αυτή (Ιταλία) δημιουργεί πόθο να ζεις, να σκέφτεσαι και να στοχάζεσαι πιο έντονα, επειδή το φάσμα του θανάτου δεν περιφέρεται εδώ με την ίδια επιμονή, όπως λόγου χάρη, στην Ελλάδα...
... Το πρόβλημα είναι ότι τώρα γνωρίζουμε τον κόσμο. Ιδίως ξέρουμε πως είναι γνωστός, καταγεγραμμένος και υπο κατοχή. Δεν υπάρχει χώρα που να μην ανήκει σε κάποιον, ή τουλάχιστον που να μην την έχουν μετρήσει οι μηχανικοί. Αυτό το ένιωσα στους διαδρόμους του Βατικανού περισσότερο από όσο το ένιωσα οπουδήποτε αλλού...
... Τι έχει συμβεί στην ελευθερία να ονειρευόμαστε, να χασομεράμε, να οπισθοχωρύμε, να αμφιβάλλουμε, να είμαστε αβέβαιοι;...
... Ορισμένες ώρες η Ιταλία συναντά την ερμητική και ιερή πλευρά του Θεάτρου...
... έχουμε ανάγκη να βρούμε τη σωστή γεωγραφία για τις αποκαλύψεις μας...
... αφου απογυμνωθούν τα σώματα τι απομένει; Απομένει ο εσώτερος εαυτός, η "ψυχή", το μέρος που κανένας δεν μπορεί να δει... Ο κύκλος έχει ξανακλείσει. Είναι σαν κάποιος να είπε: "Γυμνωθείτε για να μην μπορεί να σας δει κανένας!"
... Μ' άλλα λόγια, το θηλυκό πρέπει να ανταποκρίνεται στο αρσενικό και τανάπαλιν. Ενώ παρόμοια, το κομμάτι της αρσενικότητας στη γυναίκα πρέπει να είναι συμπληρωματικό της θηλυκής βασικής αρχής που κατέχει ο άνδρας, έτσι ώστε να επιτευχθεί μια αληθινή ισορροπία...
Βηρυττός, 7 Αυγούστου 1992
... (Γράφοντας για έναν θάνατο φιλικού προσώπου της στη Βηρυττό) Υπάρχει συνεπώς ένας ορισμένος τρόπος σπαραγμού, που κανένας δεν μπορεί να τον καταλάβει αν ζει αλλού.
Όλα αυτά έχουν κάτι σαν βάλσαμο, έναν θλιμμένο κατευνασμό. Οι καθημερινές συλληπητήριες επισκέψεις στην οικογένεια, η παρουσία πολλών φίλων, η λύπη που μοιράζονται τόσοι άνιρωποι, δεν έχουν βέβαια μαλακώσει τον κλονισμό, αλλά αν μου επιτρέπεται η έκφραση, έχουν διασκορπίσει τον πόνο στις καρδιές, και τις μέρες, και έχουν δημιουργήσει κάτι σαν πέρασμα, μετάβαση... Θυμάμαι την απάνθρωπη μοναξιά που χρειάστηκε να αντιμετωπίσει μια αμερικανίδα φίλη μου μετά το θάνατο της μάνας της: από τις κηδείες έχουμε κάπως απαλλαγεί, οι λίγοι άνθρωποι που έχουν έρθει ξαναγύρισαν στις ασχολίες τους, κι εκείνη βρέθηκε αντιμέτωπη με μια μαύρη τρύπα, μ' έναν ακρωτηριασμό του είναι της, που της ήταν αδύνατον να τον αντιμετωπίσει. (Πράγματι, έπειτα από δέκα χρόνια αυτοκτόνησε σε κατάσταση ίδιας μοναξιάς.) Εδώ τα παλιά τελετουργικά της Ανατολής δείχνουν την αποτελεσματικότητά τους. Βοηθουν την μετάβαση από τη ζωή στον θάνταο, μα κι από τον θάνατο στη ζωή... Σ' ένα ξεσκέπαστο κρεβάτι ο άνθρωπος γίνεται μια μολυβένια ράβδος. Και η καρδιά κλείνει. Αλλά αυτό που κρατάει όταν φαίνεται πως όλα έχουν σβήσει, είναι μέρος της ουσίας της αγάπης...
.. Η Βηρυττός ειναι ένας καλός τόπος για να συλλογιστούμε την κατάσταση του κόσμου... θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι μια παραδειγματική πόλη, ένα πρότυπο για το μέλλον, ο τέλειος κόσμος στον οποιο η υλική ευημερία είναι παράγοντας υπανάπτυξης...
... Σε δέκα χρόνια από τώρα η Βηρυττός θα είναι, στην καλύτερη περίπτωση, ένα πελώριο χρηματοκιβώτιο. Και σ' αυτόν τον κόσμο της επιστημονικής φαντασίας μπορεί κάτι να μείνει, λίγα χαμόγελα, μερικές αναμνήσεις και, βέβαια, ο ουρανός. Το δολάριο και ο ουρανός. Μια χούφτα ποιητές και ρομπότ, αυτό πιθανότατα μας επιφυλάσσει το μέλλον...
Etel Adnan
From Wikipedia, the free encyclopedia
Etel Adnan (b. 24 February 1925 in Beirut) is a Lebanese-American poet, essayist, and visual artist.
In 2003 MELUS, the journal of the Society for the Study of the Multi-Ethnic Literature of the United States
She has said, "As for any serious writer, the audience of an Arab–American cannot be confined to his or her fellow Arabs. Books have a life of their own and no one can determine their fate. The only thing we can strive for consciously is to be aware of the existence of a growing body of Arab–American literature, try to know it and make it known."
Life
MELUS calls Adnan's life "a study in displacement and alienation." Daughter of a Christian Greek mother and a Muslim Syrian father, she grew up speaking Greek and Turkish in a primarily Arabic-speaking society. Yet she was educated at French convent schools, and French became the language in which her early work was first written. She has also studied English from her youth, and most of her later work has been first written in this language.
Caught between languages, in her youth Adnan first found her voice through painting rather than writing. In 1996 she recalled, "Abstract art was the equivalent of poetic expression; I didn't need to use words, but colors and lines. I didn't need to belong to a language-oriented culture but to an open form of expression."
At twenty-four Adnan traveled to Paris America where she continued graduate studies at the University of California, Berkeley and at Harvard University. She taught philosophy of art at the Dominican University of California in San Rafael for many years, and has lectured at universities throughout the United States California , France , and Lebanon
Works
in English
Sitt Marie Rose: A Novel (1978)
Written in French, the novel was translated into English in 1982. It was inspired by the true story of a woman killed in the Lebanese Civil War by a childhood friend who had become a member of the right-wing Christian Kataeb Party party. Because of its controversial nature, the Arabic translation of the book was not marketed in Christian EastBeirut
Written in French, the novel was translated into English in 1982. It was inspired by the true story of a woman killed in the Lebanese Civil War by a childhood friend who had become a member of the right-wing Christian Kataeb Party party. Because of its controversial nature, the Arabic translation of the book was not marketed in Christian East
Master of the Eclipse (2009)
Seasons (2008)
In the Heart of the Heart of Another Country (2005)
In/somnia (2002)
There: In the Light and the Darkness of the Self and of the Other (1997)
To Write in a Foreign Language (1996)
Of Cities and Women, Letters to Fawwaz (1993)
The Spring Flowers Own and the Manifestations of the Voyage (1990)
The Arab Apocalypse (1989)
Journey to Mount Tamalpais
The Indian Never Had a Horse and Other Poems (1985)
From A to Z Poetry (1982)
in Arabic
al-Sitt Mari Ruz: riwayah. (Sitt Marie Rose.), with Jirum Shahin and Firyal Jabburi Ghazul.Al-Qahirah: al-Hayah al-Ammah li-Qusur al-Thaqafah, 2000.
n mudun wa-nisa: rasail il Fawwaz. (Of Cities and Women.) Bayrut: Dar al-Hihar, 1998.
Kitab al-bahr; kitab al-layal; kitab al-mawt; kitab al-nihayah, with Abid Azarih. Bayrut: Dar Amwaj, 1994.
al-Sitt Marie Ruz. Bayrut: al-Mu-assasah al-Arabiyah lil-Dirasat wa-al-Nashr, 1979.
in French
Ce ciel qui n'est pas. Paris: LHarmattan, 1997.
Ce Ciel qui n'est pas. Bilingual edition (French-Arabic): Tunis
Rachid Korachi: Ecriture passion, with Rachid Korachi and Jamel-Eddine Bencheikh. Alger: Galerie Mhamed Issiakhem, 1988.
L'apocalypse arabe. Paris
Sitt Marie Rose. Paris
Jbu: Suivi de l'Express Beyrouth enfer. Paris
Critical reception
Amireh, Amal; "Bearing Witness: The Politics of Form in Etel Adnan's Sitt Marie Rose." Critique: Critical Middle Eastern Studies, 2005 Fall; 14 (3): 251-63. (journal article)
Amyuni, Mona Takieddine. "Etel Adnan & Hoda Barakat: De-Centered Perspectives, Subversive Voices." IN: Poetry's Voice-Society's Norms: Forms of Interaction between Middle Eastern Writers and Their Societies. Ed. Andreas Pflitsch and Barbara Winckler. Wiesbaden , Germany
Cassidy, Madeline. "'Love Is a Supreme Violence': The Deconstruction of Gendered Space in Etel Atnan's Sitt Marie Rose." IN: Violence, Silence, and Anger: Women's Writing as Transgression. Ed. Deirdre Lashgari. Charlottesville : UP of Virginia
Fernea, Elizabeth. "The Case of Sitt Marie Rose: An Ethnographic Novel from the Modern Middle East ." IN: Literature and Anthropology. Ed. Philip Dennis and Wendell Aycock. Lubbock : Texas
Foster, Thomas. "Circles of Oppression, Circles of Repression: Etel Adnan's Sitt Marie Rose." PMLA: Publications of the Modern Language Association of America
Ghandour, Sabah . "Gender, Postcolonial Subject, and the Lebanese Civil War in Sitt Marie Rose." IN: The Postcolonial Crescent: Islam's Impact on Contemporary Literature. Ed. John C. Hawley. New York , NY
Hajjar, Jacqueline A. "Death, Gangrene of the Soul, in Sitt Marie Rose by Etel Adnan." Revue Celfan/Celfan Review, 1988 May; 7 (3): 27-33.
Hartman, Michelle. "'This Sweet/Sweet Music': Jazz, Sam Cooke, and Reading Arab American Literary Identities." MELUS: The Journal of the Society for the Study of the Multi-Ethnic Literature of the United States
Karnoub, Elisabeth. "'Une Humanité qui ne cesse de crucifier le Christ': Réécriture du sacrifice christique dans Sitt Marie Rose de Etel Adnan." IN: Victims and Victimization in French and Francophone Literature. Ed. Buford Norman. Amsterdam , Netherlands
Kilpatrick, Hilary. "Interview with Etel Adnan (Lebanon Latin America . Ed. Mineke Schipper. Trans. Barbara Potter Fasting. London
Layoun, Mary N. "Translation, Cultural Transgression and Tribute, and Leaden Feet." IN: Between Languages and Cultures: Translation and Cross-Cultural Texts. Ed. Anuradha Dingwaney and Carol Maier. Pittsburgh , PA : U of Pittsburgh
Majaj, Lisa Suhair. “Voice, Representation and Resistance: Etel Adnan’s Sitt Marie Rose.” Intersections: Gender, Nation and Community in Arab Women’s Novels. Ed. Lisa Suhair Majaj, Paula W. Sunderman and Therese Saliba. Syracuse , NY : Syracuse Univ.
Majaj, Lisa Suhair and Amal Amireh. Etel Adnan: Critical Essays on the Arab-American Writer and Artist. Jefferson , North Carolina
Marie, Elisabeth Anne. Sacrifice, sacrifée, sacrificatrice: L'étrange triptyque: Sacrifices au féminin dans trois romans francophones libanais. Dissertation Abstracts International, Section A: The Humanities and Social Sciences, 2003 May; 63 (11): 3961. U of North Carolina , Chapel Hill , 2002.
Mejcher-Atassi, Sonja. "Breaking the Silence: Etel Adnan's Sitt Marie Rose and The Arab Apocalypse." IN: Poetry's Voice-Society's Norms: Forms of Interaction between Middle Eastern Writers and Their Societies. Ed. Andreas Pflitsch and Barbara Winckler. Wiesbaden , Germany
Mustafa, Daliya Sa'id (translator). "Al-Kitabah bi-lughah ajnabiyyah." Alif: Journal of Comparative Poetics, 2000; 20: 133-43 (Arabic section); 300-01 (English section).
Muzaffar, May. "Iytil 'Adnan: Qarinat al-nur wa-al-ma'." Arabi, 2007 Feb; 579: 64-68.
Obank, Margaret. "Private Syntheses and Multiple Identities." Banipal: Magazine of Modern Arab Literature, 1998 June; 2: 59-61.
Shoaib, Mahwash. "Surpassing Borders and 'Folded Maps': Etel Adnan's Location in There." Studies in the Humanities, 2003 June-Dec; 30 (1-2): 21-28.
Willis, Mary-Angela. "Francophone Literature of the Middle East by Women: Breaking the Walls of Silence." IN: Francophone Post-Colonial Cultures: Critical Essays. Ed. Kamal Salhi. Lanham , MD : Lexington
Willis, Mary-Angela. La Guerre démasquée à travers la voix féminine dans Sitt Marie Rose d'Etel Adnan et Coquelicot du massacre d'Evelyne Accad. Dissertation Abstracts International, Section A: The Humanities and Social Sciences, 2002 Mar; 62 (9): 3061. U of Alabama
External links
Culturebase (in German)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου