Νέοι Ποιητές: Νίκος Σφαμένος - Ποιήματα από τη Λέσβο

Ο Νίκος Σφαμένος γεννήθηκε το 1982 στη Μυτιλήνη. Σπούδασε Αγγλική γλώσσα και φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Ποιήματα του έχουν δημοσιευθεί σε διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά και ιστοχώρους.
 Έχει αυτόεκδώσει τα βιβλία ποίησης: Ακούγοντας βαλς στο σκοτάδι (2007), Οργή και λουλούδια σε μια χώρα νεκρών (2007), Αυτά που γράφτηκαν κάτω από βρώμικο φως (2008), Άγιες, αιματόβρεκτες και άχρηστες λέξεις (2008), Ανθισμένες νύχτες (2010),  Περιμένοντας χελιδόνια το Δεκέμβρη (e-book/Λογοτεχνικά Σημειώματα, 2011) και Στα νερά του τρόμου επιπλέει η αγάπη(2013)







death

πήρε εκείνα τα ζόρικα ποιήματα
τα έκαψε
και τα υπόλοιπα τα έριξε στο ποτάμι
φαντάστηκε κάποτε να τον αναλάμβαναν
οι κριτικοί
«ευαίσθητος με λίγα όμως αναγνώσματα»
«μυστήριος, ποτέ δεν εμφανίστηκε»
ω ναι
μα τι άνθρωπος ήταν
δύο νέοι επέστρεφαν εκείνο το βράδυ
ο πιτσιρίκος αγκαλιάζοντας τη δικιά του
ψιθύρισε:
«Κοίτα, ευτυχώς δεν είμαστε τόσο μόνοι όπως αυτός»
να κι ένας σωστός κριτικός
επιτέλους

11.
«το μόνο που θέλω»
σου είπα
εκείνο το βράδυ
του Ιούνη
«είναι ένα καράβι κι
εσύ στο λιμάνι
μ’ ένα φιλί
καθώς φεύγουμε»
«τι όμορφο!»
μου απάντησες
«και ας μη ξαναγράψω ποίημα ποτέ»
έκλεισα τα μάτια μου ενώ
είχε ήδη αρχίσει να
βρέχει
στο τζάμι οι σταγόνες
έτρεχαν

φίλε μου
κανείς δεν ξεφεύγει
πάντα θα γράφεις ποιήματα

σε μια ξένη πόλη

ένας άνδρας
ανάβει τσιγάρο
ένας άνδρας
πίνει
πίνει
πίνει

ενώ απέναντι
τα φώτα των διαμερισμάτων
ένα ένα
σβήνουν

 ακούγοντας βαλς στο σκοτάδι

«κοίτα», μου είπε
«έγραψα ένα ποίημα!»
«τόσο δα μικρό αλλά κοίτα το»
το πρόσωπο του
έλαμπε
του χάιδεψα το κεφάλι κι
έπειτα άπλωσε τα χέρια του
στ αστέρια και χάθηκε
πέρασε άραγε από εδώ
ή όχι;
ήταν τρελός ή
άγιος;
όταν προσπάθησα να τον βρω
η ομίχλη είχε ήδη
απλωθεί
κράτησα το χαρτί
σφιχτά στα χέρια
μου
ήταν η εποχή
που κανένας δεν
θα δινε σημασία
σε ένα τόσο δα ποίημα
-κανείς-
κι εκείνον
δεν τον ξαναβρήκα ποτέ
από τότε
φίλησε την ομίχλη
χαμογέλασε
και χάθηκε
για πάντα

Τα παραπάνω ποιήματα είναι από την ποιητική συλλογή "Στα νερά του τρόμου επιπλέει η αγάπη" (2013)

συγχώρεσέ με ποὺ
δὲν ὑπῆρξα
ἀμόνι φωτιὰ καὶ
λιακάδα
οὐράνιο τόξο
βροχὴ
κεραυνὸς
ἀγέρας
καὶ ποὺ μόνο
ἔγραψα ποιήματα

--------


νὰ τραβᾶς τὴν κουρτίνα
ἕνα Κυριακάτικο ἀπόγευμα
καὶ νὰ κοιτᾶς τὸν ἔρημο δρόμο:
νά τί σημαίνει θάνατος

------------


Κύριε! πῶς οἱ μέρες μας
λιγοστεύουν
κοιταζόμαστε ἄπραγοι
ἕνας ἕνας ἢ
ὅλοι μαζὶ
λίγο πρὶν τὸ τέλος
καὶ μουρμουρίζουμε παράξενες
λέξεις
τίποτα δὲν θὰ μείνει ἀπὸ
ἐμᾶς στὶς λεωφόρους
ποὺ περπατήσαμε
Κύριε!
περάσαμε τὴ ζωή μας περιμένοντας
νὰ φύγει ὁ χειμώνας
λαχταρώντας ν’ ἀνέβουμε λίγο
ψηλότερα
απομείναμε σκονισμένοι
στὶς πόλεις
τους δρόμους καὶ
τὰ καταφύγιά μας
κοίτα μας
κοίτα μας
πῶς φεύγουμε σκυφτοὶ μὲ
ὑγρὰ μάτια
ἕνας
ἕνας
ἢ
ὅλοι μαζὶ

από την ποιητική συλλογή "Περιμένοντας χελιδόνια το Δεκέμβρη" 201


Καθώς νυχτώνει...

Κοιτάζοντας απ’ το παράθυρο τούτο

το βροχερό απόγευμα

ένας άνδρας απέναντι καίγεται

οι κουρτίνες κουνιούνται θλιβερά

ανασηκώνω τους ώμους και αγγίζω

τα σκονισμένα βιβλία

-δεν μου έμαθαν ποτέ τίποτα-

κι εκείνος εξακολουθεί να με κοιτά

καθώς ακούμε τη βροχή

τίποτα δεν μας ταράζει στο βυθό μας

τίποτα δεν θα συμβεί

μια γαλήνη περιφέρεται

όμως να

κάποτε ξεκίνησες αλλιώς

και ο ουρανός είχε λίγο ίσως χρώμα

μα ο χειμώνας ήρθε γρήγορα

και μας βρήκε απροετοίμαστους

και έτσι θα κοιταζόμαστε όλο το βράδυ

εγώ και εκείνος ο άγνωστος άνδρας

που καίγεται

λίγο πριν η βροχή δυναμώσει

ναι

κάποιες ζωές ξοδεύτηκαν άσκοπα


---------------------



Αυτό το πρωινό...

τους παρατηρώ να περιμένουν

εδώ και ώρα

τούτη την αποπνικτική

μέρα

καθώς οι άνθρωποι

πηγαινοέρχονται βιαστικοί

τα ρούχα τους ξεθωριασμένα

τα μαλλιά απεριποίητα

εκείνη χοντρή με μια τεράστια ελιά

στο μάγουλο

και αυτός ιδρωμένος να κρατά τη

πραμάτεια τους

το πράσινο ανάβει

της δίνει ένα φιλί

και περνάνε

απέναντι


------------------------



Μικρές νίκες

υποσχέθηκες να μη γράψεις ξανά εκείνα τα

ποιήματα

όμως βλέπετε είναι τόσες οι χαμένες νύχτες

σε κρατάει που τούτη τη νύχτα κάποιοι θα

βρίσκονται στην ίδια θέση με τη δική σου

-ελπίζεις να βρούνε τις λέξεις σου

και να τους δώσουν λίγο κουράγιο-

όμως εσύ να

το υποσχέθηκες

μάταιο όμως

οι φάροι δεν άναψαν ποτέ στο

σκοτάδι για εμάς

ούτε ζεστό χέρι μας απλώθηκε

κατεβάζεις μια γουλιά για όλους τους

ξεχασμένους

την ώρα που έξω

οι τηλεοράσεις θα τρεμοπαίζουν

τα νυχτερινά κέντρα θα γεμίζουν ασφυκτικά

οι περιπολίες θα αυξάνονται και

τα ζευγάρια θα τσακώνονται

το μπουκάλι αδειάζει και ένας μοναχικός

γελά δυνατά

στη μέση της νύχτας:

κέρδισες


από την ποιητική συλλογή "Ανθισμένες Νύχτες", 2010

Ευχαριστώ πολύ τον Νίκο Σφαμένο για την παραχώρηση του υλικού

Λόρκα (Federico Garcia Lorca): Κάθε αληθινός ποιητής είναι επαναστάτης

Τα ξημερώματα της 19ης Αυγούστου του 1936, ήρθε το τέλος για τον κορυφαίο ποιητή, ζωγράφο, δραματουργό και θεατρικό σκηνοθέτη, Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα. Εκτελέστηκε στο Βίθναρ της Ισπανίας από παραστρατιωτικούς οπαδούς του Φράνκο που έθαψαν τη σορό του, μαζί με άλλα τρία άτομα που εκτέλεσαν εκείνη την αυγή σε ομαδικό τάφο.


Οι περισσότεροι ιστορικοί συμφωνούν ότι ο Λόρκα εκτελέστηκε στο Αλφακάρ και πολλοί πίστευαν ότι είχε ταφεί στην περιοχή αυτή, μαζί με άλλους εκτελεσθέντες. Οι αρχές της Ανδαλουσίας διέταξαν το άνοιγμα του συγκεκριμένου τάφου, κατόπιν αιτήματος των οικογενειών των άλλων πέντε ανθρώπων που πιθανολογείτο ότι είχαν ταφεί εκεί. Από την ανασκαφή και την έρευνα που έγινε στο χώρο όμως δεν βρέθηκε τίποτα.

Οι περισσότεροι ιστορικοί συμφωνούν ότι ο Λόρκα εκτελέστηκε στο Αλφακάρ και πολλοί πίστευαν ότι είχε ταφεί στην περιοχή αυτή, μαζί με άλλους εκτελεσθέντες. Οι αρχές της Ανδαλουσίας διέταξαν το άνοιγμα του συγκεκριμένου τάφου, κατόπιν αιτήματος των οικογενειών των άλλων πέντε ανθρώπων που πιθανολογείτο ότι είχαν ταφεί εκεί. Από την ανασκαφή και την έρευνα που έγινε στο χώρο όμως δεν βρέθηκε τίποτα.

Το τέλος του πολέμου έφερε μαζί του και την «Συμφωνία για Λήθη», μια συμφωνία ανάμεσα στην κυβέρνηση και το στρατό, η οποία άνοιξε την πόρτα για τη Δημοκρατία με αντάλλαγμα γενική αμνηστία για το καθεστώς του Φράνκο. Πρόσφατα όμως εμφανίστηκαν ρωγμές στη συμφωνία. Η κυβέρνηση των σοσιαλιστών, το 2007, ψήφισε το Νόμο της Ιστορικής Μνήμης, η οποία για πρώτη φορά αναγνώριζε επίσημα τα θύματα της δικτατορίας του Φράνκο. Ο νόμος επιτρέπει σε όποιον έχει αποδείξεις για ομαδικό τάφο να ζητήσει την βοήθεια του κράτους για την εκταφή και την ταυτοποίηση των λειψάνων.

Τον Οκτώβριο του 2008, μετά από μια δεκαετία προσπαθειών από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Ισπανίας, ο δικαστής Μπαλτάσαρ Γκαρθόν διέταξε την εκταφή και αναγνώριση των θυμάτων από 19 ομαδικούς τάφους, μεταξύ των οποίων και αυτός όπου θεωρείται του Λόρκα. Ωστόσο, 73 χρόνια μετά το θάνατο του Λόρκα, η αντίσταση στην εκταφή της καταπιεσμένης μνήμης της χώρας παρέμενε ισχυρή. Μια εβδομάδα μετά την έκδοση της απόφασης του Γκαρθόν, ο ανώτατος εισαγγελέας της χώρας, Χαβιέρ Θαραγόθα, την αμφισβήτησε με το σκεπτικό ότι δεν ενέπιπτε στην αρμοδιότητα του Γκαρθόν η υπόθεση.

Ο δικαστής Γκαρθόν, πιθανόν φοβούμενος την περίπτωση σύμπνοιας του Ανώτατου Δικαστηρίου με τον Θαραγόθα, έστειλε την υπόθεση στα κατά τόπους δικαστήρια, επιχειρώντας έτσι να κρατήσει την υπόθεση ανοιχτή. Τελικά δόθηκε το «πράσινο φως» και η οικογένεια του Λόρκα που είχε αρχικά αντιρρήσεις, στο τέλος έδωσε τη συγκατάθεσή της και οι εργασίες ξεκίνησαν τον Νοέμβριο του 2009. Αλλά δεν βρέθηκε τίποτε που να αποδεικνύει ότι εκεί είχε ταφεί ο συγγραφέας του «Ματωμένου γάμου».

Φ. Γκ. Λόρκα: «Εγώ ποτέ δεν θα γίνω πολιτικός. Είμαι επαναστάτης, γιατί δεν υπάρχει αληθινός ποιητής που να μην είναι επαναστάτης»

Ο Φεντερίκο ντελ Σαγράδο Κοραθόν ντε Χεσούς Γκαρθία Λόρκα γεννήθηκε στις 5 Ιουνίου του 1898 στο χωριό Φουέντε Βακέρος της Γρανάδα. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Γρανάδας φιλοσοφία και λογοτεχνία ενώ έλαβε πτυχίο Νομικής. Από το 1919 μετακομίζει στην Μαδρίτη και συχνάζει στη φοιτητική εστία (Residencia de Estudiantes) όπου γνωρίζει και αναπτύσσει φιλία με πολλούς από τους διανοούμενους και καλλιτέχνες της εποχής, όπως είναι ο Λουί Μπουνιουέλ, ο Σαλβαδόρ Νταλί κ.α. Τον επόμενο χρόνο ανεβαίνει στο σανίδι το έργο του «Μάγια της Πεταλούδας» και κυκλοφορεί το πρώτο του βιβλίου με ποιήματα.

Το 1922 δημοσιεύεται το «Κάντε Χόντο» (Cante Jondo, παλιό λαϊκό είδος τραγουδιού, στο ύφος του φλαμένκο). Το 1925 διαβάζει στο Σαλβαδόρ Νταλί το θεατρικό του έργο «Μαριάνα Πινιέδα» ενώ το 1928 δημοσιεύει το «Ρομανθέρο Χιτάνο» , άλλη μια σημαντική ποιητική συλλογή του. Γράφει πλέον διαρκώς ενώ εκτός από το θέατρο, γράφει έργα και για κουκλοθέατρο, σχεδιάζει, ζωγραφίζει, δίνει διαλέξεις, γράφει εργασίες.

Το 1929, χάρη σε μια υποτροφία, επισκέπτεται τη Νέα Υόρκη των ΗΠΑ. Πρόκειται για ένα ταξίδι που σημάδεψε το έργο του. Εντυπωσιάζεται από τον αμερικάνικο τρόπο ζωής, την παντοδυναμία του χρήματος και την παντελή έλλειψη πνευματικής ζωής. «Το εντυπωσιακό για το κρύο και τη σκληρότητα είναι η Wall Street. Σε κανένα μέρος του κόσμου δε γίνεται αισθητή όπως εκεί η ολική απουσία του πνεύματος: περιφρούρηση της καθαρής επιστήμης και δαιμονιακός σεβασμός του παρόντος», γράφει ο ίδιος. Οι μόνες ευχάριστες εντυπώσεις που αποκομίζει είναι οι αφροαμερικανοί, το Χάρλεμ και η μουσική τζαζ. Καταγράφει τις εμπειρίες του από το ταξίδι στη συλλογή «Ο ποιητής στη Νέα Υόρκη».

Μέσα στα επόμενα χρόνια ταξιδεύει στην Κούβα, το Παρίσι, το Λονδίνο, τη Σκωτία, σε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής ενώ δημοσιεύονται έργα του που έμελε να μείνουν στην ιστορία του θεάτρου και της ποίησης, όπως η «Γέρμα», ο «Θρήνος για τον Ιγνάθιο Σάντσεθ Μεχίας» , ο «Ματωμένος Γάμος».

Ταυτόχρονα ιδρύει τον θίασο «La Barraca» και ανεβάζει έργα κλασικών Ισπανών δραματουργών. Τελευταίο του έργο που δημοσιεύεται είναι «η Συλλογή του Ταμαρίτ».

Στις 16 Ιουλίου, μόλις τρεις μέρες πριν την έναρξη του Εμφυλίου, ο ποιητής φεύγει από τη Μαδρίτη για τη Γρανάδα, την πιο συντηρητική πόλη της Ανδαλουσίας. Η κοινωνικοπολιτική κατάσταση στη χώρα είναι πλέον εκρηκτική. Στις 19 του μήνα γίνεται αντικυβερνητική επανάσταση στη Γρανάδα (στις πρόσφατες εκλογές πρώτο είχε αναδειχθεί το Λαϊκό Κόμμα) και στις 3 Αυγούστου τουφεκίζεται από τους φαλαγγίτες ο κουνιάδος του και δήμαρχος της Γρανάδα, δρ. Μοντεσίνος. Ο Λόρκα καταφεύγει στο σπίτι του φίλου του Λουίς Ροσάλες, όπου συλλαμβάνεται τη νύχτα της 17ης Αυγούστου.

Κρατείται επίσημα στο Κυβερνείο όλη τη μέρα και το βράδυ μεταφέρεται στο Βιθνάρ. Τουφεκίζεται από παραστρατιωτικούς του Φράνκο στις 19 Αυγούστου του 1936 και το πτώμα του σωριάζεται σε ομαδικό τάφο, μαζί με άλλα τρία θύματα της φασιστικής κτηνωδίας, ένα δάσκαλο και δυο αναρχικούς. Το όνομα του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα εμφανίζεται την επόμενη μέρα μεταξύ των εκτελεσμένων.

πηγή: http://tvxs.gr/

Πηγές: The Nation, LosTiempos.com, margaritaxirgu.es, ElPaís.com, «Federico Garcia Lorca: Ποιήματα» εκδ. Κοροντζή, «Λόρκα – Ποιήματα της Ανδαλουσίας» Χ. Γουδή