Τετάρτη 22 Ιανουαρίου 2014

Τζιοβάννα Μπεμποράντ (Giovanna Bemporad) - Ποιήματα

φωτογραφία από το http://www.societadelleletterate.it/
Kόρη ενός διακεκριμένου δικηγόρου, Εβραία , ήταν μαθήτρια στο Γυμνάσιο " Galvani " στην Μπολόνια και μαθήτρια των Leone Traverso, Carlo Izzo και Mario Praz, φίλη των ποιητών Camillo Sbarbaro, Cristina Campo, Margherita Dalmati, Paolo Mauri, αλλά και του Pier Paolo Pasolini , (με τον οποίο πέρασε την περίοδο του πολέμου στην Casarsa) .
Κατά τη διάρκεια του φασισμού και το διωγμό των Εβραίων , υπεγράφε ως Giovanna Bembo (περιοδικό « Il setaccio»). Μετά τον πόλεμο, δήλωνε προκλητικά λεσβία για πολιτικούς λόγους και για ένα διάστημα έζησε στη Βενετία. Το 1957 παντρεύτηκε τον Giulio Cesare Orlando (γερουσιαστή), με τον Giuseppe Ungaretti ως κουμπάρο. Στις 6 του Γενάρη 2013 , πέθανε στο σπίτι του στη Ρώμη, στην ηλικία των 84.

Ξεκίνησε την καριέρα της, έφηβη ακόμα, με τη μετάφραση σε εντεκασύλλαβο την Αινειάδα του Βιργιλίου, η οποία επανεκδόθηκε το 1983 σε μια ανθολογία που περιέχει αποσπάσματα του έπους της Ιλιάδα και της Οδύσσειας.
Τα ποιήματά της συγκεντρώθηκαν για πρώτη φορά το 1948 στο βιβλίο με τίτλο "Esercizi" και αναδημοσιεύθηκε, με πολλές προσθήκες, από τις εκδόσεις Garzanti το 1980. Περιέχει μια ευρεία επιλογή των ποιημάτων (ημερολόγιο, σχέδια, αφορισμοί, αφιερώματα κλπ.) και μεταφράσεις ποιημάτων από τους Ινδιάνους Veda, από τον Όμηρο ( Χρειάστηκαν πέντε χρόνια για να μεταφράσει το σύνολο της Οδύσσειας) και τη Σαπφώ, όπως και των μεγάλων του γαλλικού συμβολισμού (Charles Baudelaire, Paul Verlaine, Arthur Rimbaud, Stéphane Mallarmé, Paul Valéry) , από τον σύγχρονο γερμανικό λυρισμό (Friedrich Hölderlin, Rainer Maria Rilke, Stefan George). 

πηγή: http://it.wikipedia.org/

Ύστερα Ποιήματα

Στην επανακτισμένη έμπνευση
με τον τρόπο του Dolce Stil Novo
Τραγούδι, θρηνώδης άρπα Αργεντινής
λαντζάνα εσύ σπας, απεχθές σκουλήκι,
μακρύ φίδι που αγκυροβόλησες στην ακτή
κράτα το παλιό σκάφος και τη γλώσσα μου
διαλύεις, ξαναγεννημένη στην έκσταση των πτήσεων!
Ίσως αυτό να συμβεί, βασανισμένη μου αναμονή
της χάριτος σου, που ένα ολόκληρο ποίημα
από την ρομαντική καρδιά μου βλαστά,
θρυμματίζει η ανθισμένη γλυκίνη της αγάπης!
Έλα, βιάσου και κάνε με  φυλακισμένη
στο υπέροχο αίνιγμα που και πάλι
εγώ παραδίδομαι (όπως πλάγιο πουλί
παραδίδεται στο χώρο) και η φόρμα σου
μελλοντική επινοεί: στο καθήκον το μυαλό μου 
εσύ καλούσες, εγώ δεν ήμουν άλλο από σιωπή!

- - - - - - - -

Η θλίψη μια μάσκα υπηρέτριας
σχεδιάζεται στο πρόσωπό μου: αέρας κρίνου
που σκέφτεται,  μου βάζει κορώνα, εγώ αισθάνομαι το κενό
προσλαμβάνει ανθρώπινη μορφή στα μάτια μου.
Αχ, εύκολα ο δούλος μπλεκεται 
στην αλυσίδα που σπάει με κούραση!
Σοφός είναι αυτός ο οποίος παραμένει ελεύθερος, και δεν υποκύπτει
ακόμα και στο θεό που παροτρύνει για χαδια
όταν τρυπημένα με σπαθιά αγάπης
τα βαρετά μάτια καβαλούν τα όνειρα
πάνω από το ευρύ γαλάζιο ουρανό!
Όχι υποταγμένη, αλλά επαναστατημένη στη γοητεία
δεσποτική που αναδίει το παιδί - θεός,
γλυκά αστειευόμενο με τη μάσκα
της θλίψης τυπωμένο στο πρόσωπό μου ,
αναχωρώ από τον κόσμο και τον εαυτό μου
με μια χειρονομία βυθισμένη στην αταραξία.

πηγή: http://giovannabemporad.blogspot.com/
μετάφραση από τα ιταλικά: Κωνσταντίνος Κοκολογιάννης 

Τετάρτη 15 Ιανουαρίου 2014

«Έφυγε» ο μεγάλος Αργεντίνος ποιητής Χουάν Χελμάν (Juan Gelman)

Την τελευταία του πνοή άφησε σε ηλικία 83 ετών ο αργεντινός ποιητής Χουάν Χελμάν, ο οποίος είχε τιμηθεί με το βραβείο Θερβάντες το 2007, αλλά και το βραβείο Ρέινα Σοφία ιβηρο-αμερικανικής ποίησης το 2005.

Juan Gelman από το tvxs.gr

«Τι έχει συμβεί στην παγκόσμια ποίηση τα τελευταία είκοσι χρόνια. Τα γνωστά: ο έρωτας, ο πόνος, η παιδική ηλικία, η θάλασσα, ο θάνατος, η μνήμη και η λήθη, το τοπίο, κάποιος ποταμός, δημιουργούν στον ποιητή την ανάγκη να κλειστεί στον εαυτό του για να καταλάβει πράγματα που άφησε ανεξήγητα η έκπληξή του από τόση εγκαταλελειμμένη ομορφιά. Ο ποιητής δεν δίνει απαντήσεις. Μέχρι το τέλος της ζωής του εξετάζει τις αόρατες πτυχές της πραγματικότητας, κι αυτές δεν του δίνουν απαντήσεις».
 

Ο Χελμάν πέθανε στο Μεξικό όπου είχε εγκατασταθεί τα τελευταία 20 χρόνια, τελευταίο σταθμό της μακράς εξορίας του μετά το πραξικόπημα του 1976 στην Αργεντινή.
Η εφημερίδα Milenio του Μεξικού, στην οποία ο ποιητής διατηρούσε στήλη, ανακοίνωσε ότι ο Χελμάν πέθανε στο σπίτι του αλλά δεν διευκρίνισε τα αίτια του θανάτου του.
Ακούραστος πολέμιος των δικτατοριών της Λατινικής Αμερικής, θεωρείται ένας από τους σπουδαιότερους ισπανόφωνους ποιητές.
Η ζωή του σημαδεύτηκε από τη δολοφονία του γιου του Μαρσέλο στη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας στην Αργεντινή (1976-1983) και την εξαφάνιση της νύφης του Μαρία Κλαούντια Γκαρσία.
Το λογοτεχνικό του έργο που περιλαμβάνει τις συλλογές Βιολί και άλλα θέματα και Γκοτάν.

πηγή: http://tvxs.gr

                                      
 Πάνω στην ποίηση


Πάνω στην ποίηση
θα είχα λίγα  πράγματα να πω/
κανείς δεν την διαβάζει πολύ /
κι αυτοί που τη διαβάζουν  είναι λίγοι/
όλοι είναι με το θέμα της παγκόσμιας κρίσης / και

με το θέμα του να τρώνε  κάθε μέρα / είναι
ένα σημαντικό θέμα / θυμάμαι
όταν πέθανε από  την πείνα ο θείος Χουάν /
έλεγε ότι δεν νοιαζόταν ούτε αν είχε να φάει κι ότι δεν υπήρχε πρόβλημα /

αλλά το πρόβλημα ήταν μετά /
που δεν υπήρχαν χρήματα για το φέρετρο /
και όταν πέρασε τελικά το δημοτικό φορτηγό για να τον πάρει
ο θείος Χουάν φαινόταν σαν  ένα μικρό πουλί /

και κείνοι του δήμου τον κοίταξαν με καταφρόνια ή περιφρόνηση /
μουρμούριζαν
 τους ενοχλούσε πάντα /
που εκείνοι ήταν άνθρωποι που θάβονταν ως άνθρωποι  / και
όχι πουλιά, όπως ο θείος Χουάν/ ειδικά

επειδή ο τύπος τραγουδούσε πιπ-πιπ ολόκληρο ταξίδι
μέχρι το δημοτικό αποτεφρωτήριο /
Είναι ήδη φαίνεται ασεβές και ήταν πολύ προσβλημένοι /
και όταν του έδωσαν ένα χαστούκι για να κλείσει το στόμα /
το πιπ-πιπ πετούσε γύρω από την καμπίνα του φορτηγού κι ένιωσαν
πως τους έκανε πιπ-πιπ πάνω  στο κεφάλι /
Ο θείος Χουάν ήταν έτσι/ του άρεσε να τραγουδάει /

και δεν έβλεπε γιατί ο θάνατος ήταν λόγος να μην τραγουδάει /
Μπήκε στο φούρνο τραγουδώντας πιπ-πιπ / βγήκαν οι στάχτες του και τσίριξαν λίγο /
κι οι δημοτικοί συνάδελφοι του εξέτασαν τα γκρι παπούτσια της ντροπής / μα επιστρέφοντας

στην ποίηση /
οι ποιητές σήμερα περνούν πολύ άσχημα /
κανείς δεν τους διαβάζει πολύ / κι αυτοί  που τους διαβάζουν είναι λίγοι /
το επάγγελμα έχασε  το κύρος / για έναν ποιητή είναι  κάθε μέρα όλο και πιο δύσκολο

να κερδίσει  την αγάπη μιας κοπέλας /
να θέσει υποψηφιότητα για πρόεδρος / που κάποιος μπακάλης τον εμπιστεύεται /
και  κάποιος πολεμιστής κάνει κατορθώματα για να τα τραγουδήσει /
κι ένας βασιλιάς που πληρώνει κάθε στίχο με τρία χρυσά νομίσματα /

και κανείς δεν ξέρει αν αυτό συμβαίνει επειδή τελείωσαν
τα κορίτσια /οι  παντοπώλες /οι  πολεμιστές / οι  βασιλιάδες /
ή απλά οι ποιητές /
ή συνέβησαν και τα δύο κι είναι άχρηστο
να σπάσεις το κεφάλι σου για να σκεφθείς γι΄ αυτό το  θέμα /

πόσο ωραίο να ξέρεις ότι κάποιος μπορεί να τραγουδήσει πιπ-πιπ-
στις πιο σπάνιες περιπτώσεις /
ο θείος Χουάν μετά το θάνατο /  κι εγώ τώρα
θέλω να/ /

Μετάφραση: Μόσχος Εμμανουήλ Λαγκουβάρδος

 

Κατερίνα Γώγου «Μου μοιάζει ο άνθρωπος μ' έναν ήλιο, που καίγεται από μόνος του»

  Γράφει η Θέκλα Γεωργίου Επιλογή μουσικής Θέκλα Γεωργίου και Κωνσταντίνος Κοκολογιάννης «Ο μόνος τρόπος να ζήσεις και να πεθάνεις είναι να ...