ΝΙΚΟΣ ΚΡΑΝΙΔΙΩΤΗΣ - ΠΟΙΗΜΑΤΑ

Η Ευρωπαϊκή Σύνοδος Κορυφής στην Κέρκυρα (Ιούνιος 1994)

Κείνο το βράδυ του Ιουνίου
η Σπανιάδα ήταν γεμάτη κόσμο.
Καθόμουν σ' ένα υπαίθριο καφενείο
κι όλα περνούσανε σαν οπτασίες μπροστά μου.

Ύστερα ήρθες, δροσερή πνοή ανέμου,
κρατώντας στην ποδιά σου όλα τ' άστρα.
Κοίταξα επάνω: Ο ουρανός ήτανε άδειος.
Είχες ζωστεί τον κύκλο των ζωδίων
κι έλαμψε ο Τοξότης στα μαλλιά σου.

Μ' άγγιξε κι άνθησε
νέος βλαστός το σώμα κι η ψυχή μου.
Σμίξανε τα κορμιά μας
κι έλαμψε αστραπή η οσφύ μας.

Σου είπα:
Μη φοράς άλλο το φεγγάρι στα μαλλιά σου,
γιατί είναι τώρα το Συνέδριο Κορυφής
κι όλοι διαμαρτύρονται
που πήρες την πανσέληνο απ' το Κάστρο.

Όμως εσύ με πείσμα την κρατούσες
στ' ολόγυμνο κορμί σου σαν χιτώνα.
Εγώ φλεγόμουνα, χωρίς ν' αρθρώνω λέξη,
γιατί έπαιρνε ο αγέρας τη λαλιά μου,
την έκανε ηχώ μέσα στη νύχτα,
ψαλμό της εκκλησίας, κραυγή της Κύπρου.

Όσο που ηχήσανε οι σάλπιγγες στο Κάστρο
και μπήκαμε κ οι δυο γεμάτοι κλέος
στ' ανάκτορα των Μιχαήλ και Γεωργίου.

από την ποιητική ανθολογία: "Η Ευρώπη στην Κυπριακή Ποίηση" εκδόσεις Αρμίδα

Η ΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΗ ΝΑΥΣ ΤΗΣ ΚΕΡΥΝΙΑΣ

Φωνή της θάλασσας,

φωνή του περασμένου καιρού

ακούστηκε.

Καράβι που σε φύλαξε το κύμα

στον κόλπο πολυφίλητου νησιού,

μήνυμα αρχαίο του κόσμου των Κυκλάδων!

Αναδύεται ακόμη άρωμα διονυσιακό

από τους άθικτους κρατήρες τ’αμπαριού σου,

στα βάθη του ωκεανού.

Οι ναύτες σου, που δεν κοιμήθηκαν

αιώνες τώρα, βγαίνουν τα βράδυα

με τ’άστρα, την πανσέληνο,

και σεργιανάνε στα σοκάκια της Κερύνιας.

Κάθονται κάτω στο λιμάνι,

πίνουν κρασί, μιλάνε Ελληνικά,

γελάνε και αστειεύονται με το φεγγάρι,

σαν να μην έχει μεσολαβήσει τίποτε από τότε,

αίμα , φωτιά, μαχαίρι, αφανισμός,

σαν νάναι όλα, όπως ήταν χρόνια πρίν, ειρηνικά,

με τους παλιούς Θεούς,

με τον Αρχάγγελο ύστερα ν’ ανοίγει τα φτερά του

χρυσός αετός,

πάνω απο τον περίκαλλο ναό,

την Παναγία τη Χρυσοπολίτισσα

να περπατάει με τα γιορτινά της

στούς δρόμους του Δεκαπενταύγουστου,

και νάναι όλοι μαζωμένοι, μια αρμαθιά, νεκροί και ζωντανοί.

Πώς έγινε Θεέ μου, αυτό το θαύμα!

Υμνε Ελληνικέ, γεμάτε φώς,

ντύσου τον ήλιο της Ανατολής,

έλα να διαλύσεις τ’άγρια σύννεφα,

τη λύτρωση να φέρεις στη μικρή πόλη μας,

και ν’αποδώσεις λεύτερο στο πέλαγο

το σκλαβωμένο, μέσ’ στο κάστρο, αρχαίο καράβι.

ΝΙΚΟΣ ΚΡΑΝΙΔΙΩΤΗΣ " Η Κοιλάδα του ήλιου" Εκδ. Ιδρ. Α.Γ.Λεβέντη, Αθήνα, 1993.

ΝΙΚΟΣ ΚΡΑΝΙΔΙΩΤΗΣ (1911 - 1997)

Ο Νίκος Κρανιδιώτης γεννήθηκε στην Κερύνεια της Κύπρου, γιος του Ιωάννη Κρανιδιώτη. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1928-1932) και στο Κέντρο Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ. Μετά το τέλος των σπουδών του εργάστηκε στην Κύπρο ως καθηγητής της μέσης εκπαίδευσης (1937-1956). Διετέλεσε γυμνασιάρχης του Γυμνασίου της Κερύνειας (1937-1941), γενικός γραμματέας της Εθναρχίας Κύπρου (1952), γραμματέας της Β΄ και Γ΄ Παγκύπριας Εθνοσυνέλευσης (1954 και 1955). Για τη δράση του διώχτηκε από τις αγγλικές αρχές και κλείστηκε στις φυλακές Ομορφίτας και Κοκκινοτριμιθιάς (1956-1957). Μετά την αποφυλάκισή του έφυγε στην Αθήνα μετά από πρόσκληση του Μακάριου και εκλέχτηκε σύμβουλος της Εθναρχίας Κύπρου, θέση από την οποία πήρε μέρος σε πολλές διεθνείς αποστολές (Η.Π.Α., Γαλλία, Αίγυπτος, Μεγάλη Βρετανία και αλλού), ενώ διετέλεσε επίσης πρέσβης στην Αθήνα (1957-1979) μετά τη σύσταση της μεταβατικής κυβέρνησης Κύπρου και διαπιστευμένος στην Ιταλία, τη Βουλγαρία, τη Γιουγκοσλαβία και τη Ρουμανία. Ηγετικό μέλος της κυπριακής αντιπροσωπείας στη 13η και 14η γενική διάσκεψη της UNESCO στο Παρίσι (1964, 1966), κατά τη διάρκεια της απριλιανής δικτατορίας συγκρούστηκε με το καθεστώς των συνταγματαρχών και κατήγγειλε την αντικυπριακή πολιτική του και από το 1968 ως το 1979, οπότε αποσύρθηκε από τη διπλωματία, διετέλεσε πρύτανης του διπλωματικού σώματος στην Αθήνα. Παντρεύτηκε την Χρυσούλα Βύζακα, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά. Ιδρυτής (1934) και διευθυντής (1948-1956) του περιοδικού Κυπριακά Γράμματα και του δημοσιογραφικού οργάνου της Εθναρχίας Κύπρου Ελληνική Κύπρος (από το 1949) συνεργάστηκε με κυπριακά και αθηναϊκά έντυπα όπως τα Ελευθερία, Πρωινή, Πρωία, Αγωνιστής, Πνευματική Κύπρος, Το Βήμα, Ελληνική Δημιουργία, Νέα Δομή και τις εγκυκλοπαίδειες του Πυρσού και του Ηλίου. Το συγγραφικό έργο του περιλαμβάνει ποίηση, πεζογραφία και φιλολογικές και πολιτικές μελέτες και δοκίμια. Πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα το 1951 με την ποιητική συλλογή Σπουδές. Τιμήθηκε με το βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (1974 για την Επιστροφή), το Μεγαλόσταυρο του τάγματος Γεωργίου Α΄, το Μεγαλόσταυρο Λεοπόλδου Β΄, το Χρυσό μετάλλιο του Πάπα Παύλου Στ΄, τον Χρυσό Σταυρό του Οικουμενικού Πατριάρχη Αθηναγόρα, τον Ταξιάρχη του τάγματος του Ιππέως της Μαδάρας, το παράσημο του Σταυρού Α΄ τάξεως του αποστόλου Μάρκου Πατριαρχείου Αλεξάνδρειας. Διετέλεσε αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών (από το 1977), επίτιμος πρόεδρος της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών Κύπρου, Εταίρος της του Κέντρου Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αθηνών, της Ομοσπονδίας Ελλήνων Επιστημόνων της Γερμανίας και μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών.

1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Νίκου Κρανιδιώτη βλ. Κουδουνάρης Αριστείδης Λ., «Κρανιδιώτης Νίκος του Ιωάννου», Βιογραφικόν Λεξικόν Κυπρίων 1800-1920. Λευκωσία, 1995 (έκδοση γ΄), Χρυσάνθης Κύπρος, «Κρανιδιώτης Νίκος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας9. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. και χ.σ., «Κρανιδιώτης Νίκος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό5. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1986.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

• Αναγνωστόπουλος Γιάννης, «Ο ποιητής Νίκος Κρανιδιώτης», Κυπριακά Γράμματα199, τ.ΙΖ΄, 1/1952, σ.19-26.

• Γεράνης Στέλιος, «Νίκου Κρανιδιώτη: Η Μεγάλη Άνοιξη», Νέα Εστία130, ετ.ΞΕ΄, 1η/11/1991, αρ.1544, σ.1474-1475.

• Ιωαννίδης Κλείτος, «Νίκος Κρανιδιώτης», Ιστορία της νεώτερης κυπριακής λογοτεχνίας, σ.221-224. Λευκωσία, 1986 (για βιβλιοκρισία του Ιωαννίδη βλ. Παναγιώτου Νίκος, Κριτική θεώρηση της «Ιστορίας της νεώτερης κυπριακής λογοτεχνίας» του Κλείτου Ιωαννίδη. Λευκωσία, 1986).

• Κουδουνάρης Αριστείδης Λ., «Κρανιδιώτης Νίκος του Ιωάννου», Βιογραφικόν Λεξικόν Κυπρίων 1800-1920. Λευκωσία, 1995 (έκδοση γ΄).

• Κυπριανός - Μαραθευτής - Σπανός, Ανθολογία Κυπριακής πεζογραφίας, σ.154-165. Λευκωσία, 1972.

• Λάζος Χρήστος, «Καταγραφή μιας οδυνηρής πορείας», Διαβάζω140, 26/3/1986, σ.70.

• Μόντης - Χριστοφίδης, Κυπριακή Ανθολογία Ποιήσεως, σ.240-244. Αθήνα, 1965.

• Προυσής Κώστας Μ., «Η ποίηση του Νίκου Κρανιδιώτη», Θέματα και Πρόσωπα της κυπριακής λογοτεχνίας, σ.138-156. Λευκωσία, Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, 1990).

• Προυσής Κώστας Μ., «Τα Χρονικά του Νίκου Κρανιδιώτη», Θέματα και Πρόσωπα της κυπριακής λογοτεχνίας, σ.157-159. Λευκωσία, Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, 1990).

• Σιμόπουλος Ηλίας, Η Κυπριακή ποίηση και ο Νίκος Κρανιδιώτης. Αθήνα, έκδοση του περιοδικού Νέα Σκέψη, 1977.

• Τσαλάκος Γιώργος Κ., «Ο μίτος του κυπριακού στη δεκαετία του ‘50», Διαβάζω56, 8/1982, σ.79-82.

• Φραγκόπουλος Θ.Δ., Κριτική για τους τόμους Διηγήματα και Δοκίμια, Νέα Εστία138, 15/8/1995, ετ.ΞΘ΄, αρ.1635, σ.1099-1100.

• Χρυσάνθης Κύπρος, «Κρανιδιώτης Νίκος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας9. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.

• χ.σ., «Κρανιδιώτης Νίκος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό5. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1986.

Εργογραφία

(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις)

Ι.Πεζογραφία

• Χρονικά (διηγήματα). Λευκωσία, 1945.

• Μορφές του μύθου. Λευκωσία, 1954.

• Διηγήματα. Λευκωσία, Έκδοση Πολιτιστικών Υπηρεσιών Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου, 1994 (στη σειρά Ελληνική Λογοτεχνία Κύπρου).

ΙΙ.Ποίηση

• Σπουδές. Λευκωσία, 1951.

• Επιστροφή. Αθήνα, Εστία, 1974.

• Ποιήματα. Αθήνα, 1974.

• Ταξίδι στο νησί του νότου. Αθήνα, Θεμέλιο, 1983.

• Ο μικρός μας κόσμος. Αθήνα, 1986.

• Ποίηση (1951-1986). Αθήνα, Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου – Ίκαρος, 1988.

• Η μεγάλη άνοιξη.

• Γενέθλια γη· Ποιήματα. Αθήνα, Ίδρυμα Α.Γ.Λεβέντη, 1988.

• ΠοίησηΒ’ (1987-1995). Αθήνα, 1995.

ΙΙΙ.Μελέτες - Δοκίμια

• Το νεοελληνικό θέατρο. Λευκωσία, 1950.

• Ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης. Λευκωσία, 1955.

• Η Κύπρος εις τον αγώνα της ελευθερίας. Αθήνα, 1958.

• Ο εθνικός χαρακτήρ της κυπριακής λογοτεχνίας. Αθήνα, 1958.

• Εισαγωγή στην ποίηση του Γιώργου Σεφέρη. Αθήνα, 1964.

• Κύπρος - Ελλάς. Θεσσαλονίκη, 1966.

• Η κυπριακή ποίηση. Αθήνα, 1969.

• Τα κυπριακά γράμματα. Αθήνα, 1970.

• Οι προτεινόμενες λύσεις και η έννοια του ανεξαρτήτου και κυρίαρχου κυπριακού κράτους. Αθήνα, 1975.

• The Cyprus problem. Αθήνα, 1975.

• Ακανθώδης πορεία - Ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ’. Λευκωσία, 1978.

• Δύσκολα χρόνια - Κύπρος 1950-1960. Αθήνα, Εστία, 1982.

• Οι διεθνείς διαστάσεις του κυπριακού. Αθήνα, Θεμέλιο, 1983.

• Ανοχύρωτη πολιτεία - Κύπρος 1960 – 1974Α’-Β’. Αθήνα, Εστία, 1985.

• Δύο κρίσιμες φάσεις του Κυπριακού. Αθήνα, 1986.

• Οι διαπραγματεύσεις Μακαρίου Χάρντιγκ 1955 - 1956. Αθήνα, Ολκός, 1987.

• Ο αυριανός κόσμος· Δοκίμια.

• Δοκίμια· Προβληματισμοί, σκέψεις και μελέτες γύρω από την πολιτική και πνευματική ζωή της Κύπρου. Αθήνα, Σύλλογος προς διάδοσιν ωφελίμων βιβλίων, 1994.

http://www.ekebi.gr