Φεύγοντας το ξορκισμένο 2011 παίρνει μαζί του, μεταξύ άλλων, τον λαμπρό ποιητή και μεταφραστή Αργύρη Χιόνη, που πέθανε αιφνίδια χτες.
Γεννήθηκε το 1943 στην Αθήνα. Έζησε είκοσι χρόνια σε πόλεις της βόρειας Ευρώπης (Άμστερνταμ, Βρυξέλλες), δουλεύοντας την περίοδο 1982-1992 ως μεταφραστής στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέχρι που τα εγκατέλειψε όλα για χάρη της ποίησης και της γεωργίας και εγκαταστάθηκε στο Θροφαρί Κορινθίας.
Πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα το 1966, με την ποιητική συλλογή Απόπειρες φωτός (εκδ. Δωδεκάτη Ωρα). Ακολούθησαν τα ποιητικά βιβλία: Σχήματα απουσίας (Αρίων, 1973, αγγλική και ολλανδική μετάφραση από τις εκδ. Tor/Amsterdam, 1971), Μεταμορφώσεις (Μπουκουμάνης, 1974, ολλανδική μετάφραση από τις εκδ. De Beuk/Amsterdam, 1976, μαζί με ποιήματα από τη συλλογή Τύποι ήλων), Τύποι ήλων (Εγνατία-Τραμ, 1978), Λεκτικά τοπία (Καστανιώτης, 1983), Σαν τον τυφλό μπροστά στον καθρέφτη (Υάκινθος, 1986), Εσωτικά τοπία (Νεφέλη, 1991, 1η ανατύπωση 1999), Ο ακίνητος δρομέας (Νεφέλη, 1996, 1η ανατύπωση 2000), Ιδεογράμματα (Τα τραμάκια, 1997), Τότε που η σιωπή τραγούδησε (Νεφέλη, 2000), Στο υπόγειο (Νεφέλη, 2004), Ό,τι περιγράφω με περιγράφει (Γαβριηλίδης, 2010).
Το 2006 κυκλοφόρησε η συγκεντρωτική έκδοση των δέκα πρώτων ποιητικών του συλλογών, με τίτλο Η φωνή της σιωπής: ποιήματα 1966-2000 (Νεφέλη). Μετά το 1981 ασχολήθηκε παράλληλα, με την πεζογραφία, με αφηγήματα για μεγάλους, παιδιά και νέους, όπως Ιστορίες μιας παλιάς εποχής που δεν ήρθε ακόμα (Αιγόκερως, 1981), Ο αφανής θρίαμβος της ομορφιάς (Πατάκης, 1995), Τρία μαγικά παραμύθια (Πατάκης, 1998), Όντα και μη όντα (Γαβριηλίδης, 2006), Το οριζόντιο ύψος και άλλες αφύσικες ιστορίες (Κίχλη, 2008, Κρατικό Βραβείο Διηγήματος 2009, εξ ημισείας με τον Τόλη Νικηφόρου),
Ασχολήθηκε με τη λογοτεχνική μετάφραση, μεταφράζοντας έργα των Οκτάβιο Πας (Ποιήματα, 1981), Ράσελ Έντσον (Όταν το ταβάνι κλαίει, 1986), Τζέιν Όστεν (Περηφάνια και προκατάληψη, 1997), Ρομπέρτο Γιάρος (Κατακόρυφη ποίηση, 1997) και Ανρί Μισώ (Με το αγκίστρι στην καρδιά: Μια επιλογή από το έργο του, 2003).
Τίτλος: Στο υπόγειο
Απόσπασμα: Τα έπιπλα
Κατέβηκα στο υπόγειο, μια εξαρθρωμένη πολυθρόνα για ν' αφήσω, με την προοπτική, βεβαίως, να τη θεραπεύσω κάποτε. Αυτό, τουλάχιστον, λέω στον εαυτό μου, κάθε φορά που κατεβάζω στο υπόγειο νοσούντα έπιπλα. Η αλήθεια όμως είναι ότι τα ξεχνώ εκεί ή, μάλλον, κάνω ότι τα ξεχνώ, γιατί δεν θέλω μες στο σπίτι να τα βλέπω. Μισώ τα στρεβλωμένα μέλη τους, τ' αρθριτικά τους πόδια, τη θλιβερή, φθαρμένη παρουσία τους. Μισώ τη φλυαρία τους, επίσης, την αρρωστημένη γκρίνια τους, τα γερασμένα έπιπλα τρίζουν αδιάκοπα, κι είναι κι εκείνο το μονότονο, ξεκούρδιστο βιολί του σαρακιού που, μέρα-νύχτα, τρώει τα νεύρα τους και τα δικά μου... Γιατί, λοιπόν, δεν τα πετώ ή δεν τα καίω, γιατί τ' αποθηκεύω στο υπόγειο που έχει καταντήσει πλέον γηροκομείο επίπλων;
VIII
Το σπίτι μου δεν βρίσκεται σε όροφο· ισόγειο
είναι χωρίς υπόγειο. Ποιος μου χτυπά λοιπόν,
τις νύχτες, το πάτωμα από κάτω, ποιος
μου φωνάζει οργισμένος: "Χαμήλωσε τη μουσική·
υπάρχει κόσμος που κοιμάται, κόσμος
εργαζόμενος, νεκρός από τον μόχθο!".
(από την ενότητα "Εκδοχές του τέλους, I-XVII")
Η φωνή της, στο τηλέφωνο, ήταν τόσο γλυκιά,
τόσο ζεστή, τόσο φρέσκια, που του' ρχότανε
να φάει το ακουστικό.
Τό'φαγε κι ήτανε γλυκό κι αφράτο σαν τσουρέκι.
Τώρα, η φωνή της ηχεί, μέσα στα σπλάχνα του,
ακόμη πιο γλυκιά, ακόμη πιο ζεστή, ακόμη πιο
φρέσκια.
(από την ενότητα "Παίγνια και σάτιρες")
[Δείγμα πρώιμης γραφής:
ΕΠΙΓΡΑΜΜΑ
Ω, πόσο ήταν ωραίος
έτσι, φιλημένος απ' το θάνατο,
λίγο μετά από το σπασμό,
λίγο πιο πριν από τη σήψη.
Κλειστά τα μάτια
και μισάνοιχτα τα χείλη του,
λίγο μετά από το σπασμό,
λίγο πιο πριν απ' το τσιγάρο
που τόσο είναι επιθυμητό
ύστερ' από τον έρωτα.
(από τη συλλογή "Απόπειρες φωτός", 1966) ]
Χάρης και Πάνος Κατσιμίχας - Το ωραίο καλοκαίρι
Ήταν ωραίο αυτό το καλοκαίρι
ήταν ωραίο αλλά και επικίνδυνο
Μια κάτασπρη τουρίστρια τα 'φτιαξε με τον ήλιο
κοιμήθηκε μαζί του μέρες μήνες
σκούρυνε, αφομοιώθηκε απ' το τοπίο
τώρα οι δικοί της την αναζητούν μέσω του Ερυθρού Σταυρού
Ένας παππούς που έκανε αμμόλουτρα
ξεχάστηκε θαμμένος μες την άμμο
όταν τον θυμηθήκανε μετά από μέρες
σηκώσαν το καπέλο του, δεν ήταν από κάτω
Ένα παιδί δαρμένο έγινε αχινός
αν τους βαστάει τώρα ας με ξαναδείρουν, είπε
πήρανε ο μπαμπάς κι η μαμά μαχαίρι και πηρούνι
και χωρίς να τρυπηθούν, του φάγαν την καρδιά
Βαθιά, ένα καράβι έμενε ακίνητο
ακίνητο ένα καλοκαίρι
φυσούσαν άνεμοι, φουσκώναν τα πανιά
δεν έλεγε να φύγει, τι περίμενε, τι περίμενε
κανείς δεν ξέρει
Ήταν ωραίο αυτό το καλοκαίρι
ήταν ωραίο αλλά και επικίνδυνο
κανείς δεν ξέρει
ήταν ωραίο αυτό το καλοκαίρι
κανείς δεν ξέρει
Το ωραίο καλοκαίρι περιέχεται στο βιβλίο ΛΕΚΤΙΚΑ ΤΟΠΙΑ, που εκδόθηκε το 1983 απο τις εκδόσεις Καστανιώτη.
Απο τον δίσκο Η μοναξιά του σχοινοβάτη, 1992, ΑΚΤΗ
Ενορχήστρωση: Γιώργος Ανδρέου
έπαιξαν οι μουσικοί:
Σπύρος Γκούμας: μπουζούκι, μαντολίνο
Γιώργος Ανδρέου: πιάνο, πλήκτρα
Νίκος Σιδηροκαστρίτης: τύμπανα
Στάμος Σέμσης: βιολί, βιόλα
Βασίλης Γκίνος: HAMMOND ORGAN, πλήκτρα
Βαγγέλης Ζωγράφος: κοντραμπάσο
Γιάννης Κωνσταντινίδης: ακουστική κιθάρα
Θοδωρής Ρέλος: φλάουτο, τενόρο σαξόφωνο, σοπράνο σαξόφωνο
Αργύρης Χιόνης
Αργύρης Χιόνης
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο Αργύρης Χιόνης (22 Απριλίου 1943 - 25 Δεκεμβρίου 2011) ήταν Έλληνας ποιητής και συγγραφέας. Γεννήθηκε στην Αθήνα, στα Σεπόλια, από γονείς νησιώτες, εσωτερικούς μετανάστες. Στα δεκατέσσερά του, άρχισε να γράφει ποιήματα σε έμμετρο και ομοιοκατάληκτο στίχο, μιμούμενος τις μαντινάδες και τα αποσπάσματα από τον Ερωτόκριτο, που η Κρητικιά μητέρα του τραγουδούσε. Μπήκε πολύ νωρίς στη βιοπάλη γι’ αυτό τελείωσε Νυχτερινό Γυμνάσιο (2ο Νυχτερινό Γυμνάσιο Αθηνών). Εμφανίστηκε στα γράμματα με ποιήματα που δημοσίευσε το 1963 στο περιοδικό Δωδέκατη Ώρα και το 1964 στη Νέα Εστία. Το 1966, σε ηλικία 23 ετών, εκδίδεται η πρώτη του ποιητική συλλογή (Απόπειρες φωτός). Το 1967, λίγο μετά την εγκαθίδρυση της δικτατορίας, έφυγε στο εξωτερικό. Πρώτος σταθμός ήταν το Παρίσι όπου, εργαζόμενος σκληρά για το βιοπορισμό (ως λαντζιέρης, φορτοεκφορτωτής κλπ.), ξεκίνησε να παρακολουθεί βραδινά μαθήματα γαλλικών. Στις αρχές του 1968, ποιήματά του μεταφράστηκαν και δημοσιεύτηκαν σε έγκυρα ολλανδικά λογοτεχνικά περιοδικά. Λίγο μετά τα γεγονότα του Μάη του ’68 η μεταφράστριά του, Maria Blijstra και ο σύζυγός της, ο συγγραφέας Rein Blijstra, παλιοί φίλοι του Καζαντζάκη και λάτρεις της Ελλάδας, επισκέφθηκαν το Παρίσι για ένα λογοτεχνικό συνέδριο, οπότε και συναντήθηκαν για πρώτη φορά μαζί του και τον προσκάλεσαν στο Άμστερνταμ. Μετά από δεκαπέντε περίπου μέρες, και εν μέσω απεργίας των σιδηροδρομικών, ο Αργύρης Χιόνης επιχείρησε το ταξίδι με τα πόδια και με ωτοστόπ. Στο σπίτι των Blijstra, γνωρίστηκε με τον ελληνιστή καθηγητή του Πανεπιστημίου Arnold van Gemert και την ελληνίδα γυναίκα του, που του πρότειναν να εγκατασταθεί στην Ολλανδία υποσχόμενοι να του βρουν εκεί δουλειά. Επέστρεψε στο Παρίσι και λίγους μήνες αργότερα πήρε μήνυμα από Ολλανδία ότι βρέθηκε δουλειά σ' έναν εκδότη κλασικών κειμένων, οπότε έφυγε πάλι για το Άμστερνταμ. Στο Άμστερνταμ έζησε τα επόμενα οκτώμισι χρόνια. Στην αρχή δούλεψε σκληρά, τόσο για τον βιοπορισμό όσο και για την εκμάθηση της γλώσσας. Του χορηγήθηκε υποτροφία για γράψιμο από την Εταιρεία Συγγραφέων, έγινε δεκτός στους λογοτεχνικούς κύκλους και απέκτησε πρόσβαση στα λογοτεχνικά περιοδικά. Στο εξωτερικό εκδόθηκαν δύο βιβλία του (Σχήματα Απουσίας και Μεταμορφώσεις) και βραβεύτηκαν δύο θεατρικά έργα του (Ο Ρήτορας και Αυτός εκτός και εντός του κοστουμιού του), σε διαγωνισμό που είχαν προκηρύξει για τις Κάτω Χώρες ο θεατρικός οργανισμός Sater και το λογοτεχνικό περιοδικό Soma, το 1971. Διορίστηκε δάσκαλος ελληνικών στο Λαϊκό Πανεπιστήμιο και παράλληλα εγγράφηκε, με κρατική υποτροφία, στη Σχολή Ιταλικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ. Το 1977 επέστρεψε στην Ελλάδα όπου δούλεψε ως μεταφραστής, συνέγραψε μια σειρά παιδικών εκπομπών για το ραδιόφωνο και έκανε ένα ταξίδι στις ΗΠΑ, εκπροσωπώντας την Ελλάδα στο ετήσιο Διεθνές Συγγραφικό Πρόγραμμα του Πανεπιστημίου της Iowa. Το 1982 προσλήφθηκε, κατόπιν διαγωνισμού, ως μεταφραστής στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εγκαταστάθηκε στις Βρυξέλλες για τα επόμενα δέκα χρόνια. Το 1992 παραιτήθηκε από τη θέση αυτή και αποσύρθηκε στο Θροφαρί, ένα μικρό χωριό της ορεινής Κορινθίας, όπου ασχολήθηκε ως το τέλος της ζωής του μόνο με την καλλιέργεια της γης και της ποίησης. Ποιήματα και πεζογραφήματά του έχουν μεταφραστεί και δημοσιευτεί στα αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, γερμανικά, ολλανδικά, σερβοκροατικά και ρουμάνικα. Ήταν μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων.
Έργα του:
Ποίηση:
Απόπειρες φωτός. Αθήνα, Δωδεκάτη ώρα, 1966.
Σχήματα Απουσίας. Αθήνα, Αρίων, 1973.
Μεταμορφώσεις. έκδοση του ιδίου, Αθήνα 1974.
Τύποι ήλων. Θεσσαλονίκη, Εγνατία / Τραμ, 1978.
Λεκτικά τοπία. Αθήνα, Καστανιώτης 1983.
Σαν τον τυφλό μπροστά στον καθρέφτη. Αθήνα, Υάκινθος, 1986.
Εσωτικά τοπία. Αθήνα, Νεφέλη, 1991,1999.
Ο ακίνητος δρομέας. Αθήνα, Νεφέλη, 1996, 2000.
Ιδεογράμματα. Θεσσαλονίκη, Τα τραμάκια, 1997.
Τότε που η σιωπή τραγούδησε και άλλα ασήμαντα περιστατικά. Αθήνα, Νεφέλη, 2000.
Στο υπόγειο. Αθήνα, Νεφέλη, 2004.
Η φωνή της σιωπής: Ποιήματα 1966-2000. Αθήνα, Νεφέλη, 2006.
Μέρες ποίησης [συλλογικό έργο]. Αθήνα, Γαβριηλίδης, 2007.
Ό,τι περιγράφω με περιγράφει, Ποίηση δωματίου Αθήνα, Γαβριηλίδης, 2010.
Παίγνια [συλλογικό έργο]. Αθήνα, Futura, 2011.
Αφηγήματα:
Ιστορίες μιας παλιάς εποχής που δεν ήρθε ακόμα. Αθήνα, Αιγόκερως, 1981.
Ο αφανής θρίαμβος της ομορφιάς. Αθήνα, Πατάκης, 1995.
Τρία μαγικά παραμύθια. Αθήνα, Πατάκης, 1998.
Όντα και μη όντα. Αθήνα, Γαβριηλίδης, 2006.
Περί αγγέλων και δαιμόνων. Αθήνα, Γαβριηλίδης, 2007.
Το οριζόντιο ύψος και άλλες αφύσικες ιστορίες. Αθήνα, Κίχλη, 2008.
Το μήνυμα και άλλες δύο φάρσες - Ο ρήτορας ή ο κανιβαλισμός: Αυτός εκτός και εντός του κοστουμιού του (τρία μονόπρακτα). Αθήνα, Κίχλη, 2009.
Μεταφράσεις:
Octavio Paz, Ποιήματα. Αθήνα, Σπηλιώτης, 1981.
Howard Fast, Οι μετανάστες, Αθήνα, Bell
Jeffrey Archer, Κάιν και Άβελ, Αθήνα, Bell
Russel Edson, Όταν το ταβάνι κλαίει (ποίηση). Αθήνα, Αιγόκερως, 1986.
Roberto Juarroz, Κατακόρυφη ποίηση. Θεσσαλονίκη, Τα τραμάκια, 1997.
Jane Austen, Περηφάνια και Προκατάληψη. Αθήνα, Πατάκης, 1997, 2000.
Henri Michaux, Με το αγκίστρι στην καρδιά, Αθήνα, Γαβριηλίδης, 2003.
Ξένη ποίηση του 20ού αιώνα [συλλογικό έργο, ανθολόγηση Μαρία Λαϊνά, συλλογική μετάφραση]. Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 2007.
Nikanor Parra, Ποιήματα επείγουσας ανάγκης. Αθήνα, Γαβριηλίδης, 2008.
Έχει επίσης μεταφράσει και δημοσιεύσει σε λογοτεχνικά περιοδικά πολλά ποιήματα γραμμένα στα γαλλικά, αγγλικά, ισπανικά, ιταλικά και ολλανδικά, καθώς και όλο τον "Αστερίξ" και ένα μεγάλο μέρος του "Ιζνογκούντ".
Μεταφράσεις έργων του σε ξένες γλώσσες:
Σχήματα απουσίας Μτφρ. στα ολλανδικά και στα αγγλικά, M. Blijstra και M. Muntz (Δίγλωσση έκδοση). Άμστερνταμ, TOR, 1971.
Μεταμορφώσεις και άλλα ποιήματα, Μτφρ στα ολλανδικά, M. Blijstra. Άμστερνταμ, DE BEUK, 1976.
Βραβεία:
Βραβείο του περιοδικού Διαβάζω 2007, για το Όντα και μη όντα, Γαβριηλίδης, 2006.
Κρατικό Βραβείο Διηγήματος 2009, εξ ημισείας με τον Τόλη Νικηφόρου για Το οριζόντιο ύψος και άλλες αφύσικες ιστορίες, Κίχλη 2008.
Πηγές: Αργύρης Χιόνης, Το οριζόντιο ύψος και άλλες αφύσικες ιστορίες. Αθήνα, Κίχλη, 2008.
Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Πρόσωπα - Έργα - Ρεύματα - Όροι. Αθήνα, Πατάκης, 2008
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου